بررسی و مقایسه درمان مبتلایان به لکنت زبان دراستان فارس از سال 1385 الی 1392 تهیه و تنظیم: دکتر نسرین دانش: گروه روانپزشکی و روانشناسی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی شیراز، مرکز تخصصی مشاوره روانپزشکی دکتر دانش الهه قربان‌پور: کارشناس ارشد آمار زیستی، مدرس دانشکده علمی کاربردی، مسئول تحقیقات ، مرکز تخصصی مشاوره روانپزشکی دکتر دانش حمیده تمنا دار: کارشناس ارشد گفتار درمانی ****ارائه شده در کنگره سالیانه انجمن روانپزشکان -۱۳۹۴- تهران**** لکنت زبان کودک در واقع یک وقفه در جریان صحبت کردن است. به گفته موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات، لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که بیش از 3 میلیون آمریکایی را درگیر می‌کند. لکنت زبان زمانی اتفاق می‌افتد که گفتار عادی با تکرار یا کشیدن صداها یا کلمات خاص قطع می‌شود. لکنت زبان که من و من یا گرفتگی زبان نیز نامیده می‌شود، می‌تواند از نظر فرکانس و شدت از خفیف تا شدید متغیر باشد. گاهی اوقات، صحبت کردن در مقابل گروه یا صحبت کردن با تلفن می‌تواند شرایط را تشدید کند، در حالی که خواندن یا آواز خواندن می‌تواند لکنت زبان را کاهش دهد. استرس گاهی اوقات می‌تواند آن را بدتر کند. تلاش برای صحبت کردن ممکن است با حالات بدن یا حرکات فیزیکی همراه باشد. بسیاری از کودکان لکنت زبان را در بین 2 تا 5 سالگی تجربه می‌کنند. نشانه‌های لکنت زبان شامل موارد زیر است: • بعضی بخش‌های کلمات، جملات یا عبارات را تکرار می‌کنند. • برخی از حروف را کش می‌دهند. • بجای بعضی حروف صداهایی غیر مرتبط در می‌آورند. • تکرار هجا، کلمات یا عبارات خاص • صدایی برای هجا های خاص در می‌آورند. لکنت زبان با شیوعی به میزان 1درصد در تمامی فرهنگ‌ها به چشم می‌خورد. با وجودی که طی 50 سال اخیر مطالعات رفتاری و مغزی گسترده‌ای درباره لکنت انجام گرفته است، دلایل آن هنوز ناشناخته باقی مانده است. متخصصان به طور قطع نمی‌دانند چه چیزی باعث لکنت زبان در کودکان می‌شود، اما اکثر آن‌ها معتقدند که اختلال گفتاری در نتیجه عوامل مختلفی رخ می‌دهد. این عوامل ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشند: ژنتیک: اکثر کارشناسان معتقدند که لکنت زبان دارای یک مولفه ژنتیکی است. شصت درصد از همه افرادی که لکنت زبان دارند یک عضو نزدیک خانواده آنها نیز لکنت زبان داشته است. لکنت زبان رشدی: بسیاری از کودکان خردسال از 18 ماهگی تا 2 سالگی که مهارت‌های گفتاری و زبانی خود را تقویت می‌کنند دچار لکنت زبان می‌شوند. این نوع لکنت زبان معمولاً موقتی است. عوامل عصبی: تحقیقات نشان داده مغز افرادی که لکنت زبان دارند متفاوت از افرادی که اختلال گفتاری ندارند پردازش می‌کند. در برخی موارد، به نظر می‌رسد مشکلی در نحوه انتقال زبان از طریق مغز وجود دارد. علت دقیق این حالت اتفاق کاملاً مشخص نیست.  فاکتورهای خطر لکنت زبان چگونه تشخیص داد که یک کودک مبتلا به لکنت زبان دارای مشکل رشدی موقتی است یا اختلال تکلم جدی تری داشته که نیاز به مداخله دارد؟ به گفته بنیاد لکنت زبان، فاکتورهای زیر کودک را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد: خانواده: اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده در بزرگسالی دچار لکنت زبان باشند، کودک در معرض خطر بیشتری قرار دارد. سن: کودکانی که قبل از رسیدن به سن 5/3 سالگی شروع به لکنت زبان می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که لکنتشان از بین برود. مدت زمان لکنت زبان: اگر لکنت زبان کودک بیش از 6 ماه طول بکشد، کمتر پیش می‌آید که خود به خود از بین برود. جنسیت: پسرها سه تا چهار برابر دختران لکنت زبان دارند. سایر نقایص گفتاری و زبانی: اگر کودک مشکلات دیگری در صحبت کردن و درک مطلب دارد، کمتر احتمال دارد که لکنتش با بزرگ شدن درمان شود.  چه زمانی برای درمان لکنت زبان کودک باید به گفتاردرمانگر مراجعه کرد؟ • اگر کودک 5 ساله است و هنوز هم لکنت زبان دارد. • اگر در جمع از صحبت کردن امتناع می کند. • از ترس ناشی از لکنت زبان کلمات خود را عوض می کند. • در صورتی که لکنت زبان کودک با حرکات بدن همراه باشد. • کلمات و عبارات کامل را اغلب و به طور مداوم تکرار می کند. • برخی از صداها و هجاها را بیشتر تکرار می کند. • صحبت کردنش تند و سریع است . • در صورتی که متوجه افزایش تنش در صورت یا سفتی در عضلات گفتاری کودک می شوید. • در صورتی که باعث بالا رفتن صدا می شود. • نگرانی‌های دیگری درباره نحوه گفتار فرزند و دارید. برای بررسی لکنت زبان در کودکان مطالعه‌ای برای بررسی میزان اثر سابقه خانوادگی در شیوع لکنت و بهبودی مبتلایان و مقایسه لکنت در بین دختران و پسران صورت گرفته است. مطالعه انجام شده از نوع توصیفی بوده و دوره مورد مطالعه یک دوره 7ساله از 1385 الی 1392 می‌باشد. تعداد افرادی که بدلیل لکنت به دو مرکز در شیراز در سال‌های ذکر شده، مراجعه کرده‌اند، برابر277 نفر بوده است. داده‌ها براساس متغیرهای جنس، سن شروع لکنت، سابقه لکنت در خانواده، نوع درمان و مدت زمان درمان از میان پرونده‌های موجود در مرکزی در شهر شیراز استخراج و در قالب روش‌های آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزارهای مربوطه تجزیه وتحلیل شده است. یافته‌های این مطالعه نشان داد در میان افراد مراجعه کرده 211 نفر (17/76 درصد) پسر و 66نفر (83/23 درصد) دختر مبتلا به این عارضه بوده‌اند. با استفاده از آمار توصیفی میانگین سنی در پسران62/3سال و در دختران 23/4 سال بدست آمده است و با انجام آنالیز تک متغیره مشاهده شد که نسبت ابتلا پسر به دختر19/3 به 1 می‌باشد. مطالعه صورت گرفته نشان داد که سن شروع لکنت کمتر از4 سال می‌‍باشد. همچنین می‌توان گفت میزان ابتلا به طور معنادار در جنس مذکر بیش از مونث می‌باشد.  درمان لکنت زبان با گفتار درمانی بسیاری از والدین تمایلی به انجام گفتار درمانی برای کودک دچار لکنت زبان خود ندارند زیرا نمی‌خواهند خودآگاهی فرزند خود را در مورد اختلال گفتاری اش افزایش دهند. کارشناسان معتقدند که اگر کودک بیش از 3 سال سن دارد و سه تا شش ماه است که لکنت دارد، احتمالاً باید به دنبال ارزیابی گفتار بود؛ به این دلیل که کودک مبتلا به لکنت زبان ممکن است بیش از یک مشکل رشد موقتی داشته باشد. درمانگر (متخصص گفتار درمانی) می‌تواند در تشخیص اینکه آیا کودک به مداخله نیاز دارد یا خیر، کمک کننده باشد. اکثر کودکان مبتلا به لکنت طولانی مدت می‌توانند از گفتاردرمانی بهره مند شوند. در برخی موارد، مشکل به طور کامل برطرف شده و در موارد دیگر، بسیار بهتر می‌شود. نتیجه نهایی هر چه باشد، گفتاردرمانی اعتماد به نفس کودک را افزایش می‌دهد؛ زیرا او یاد می‌گیرد چگونه لکنت زبان خود را مدیریت کرده و مهارت‌های گفتاری‌اش را بهبود بخشد. در کنار گفتار درمانی، در برخی شرایط نیاز به استفاده از دارو نیز ضروری می‌باشد. در بررسی روش‌های درمانی در این مرکز نیز مشخص گردید که 97/43 درصد از پسران و 44/48 درصد از دختران تنها دارو درمانی، 62/10 درصد از پسران و 75/18 درصد از دختران تنها گفتار درمانی و 41/45 درصد از پسران و 81/32 درصد از دختران هر دو درمان را با هم داشتند.  چگونه والدین و پرستار کودک می‌توانند به روند درمان لکنت زبان کودک کمک کنند؟: • از کودک خواسته نشود که همیشه و به طور دقیق صحبت کند. اجازه داده شود صحبت کردن برایش سرگرم کننده و لذت بخش باشد. • از وعده‌های غذایی خانوادگی به عنوان زمانی برای گفتگو استفاده شود. از وسایلی مانند رادیو یا تلویزیون که حواس را پرت می‌کند خودداری شود. • از اصلاحات یا انتقادهایی مانند “نفس عمیق کشیدن” خودداری شود این اظهار نظرها هرچند خوب است، فقط کودک را حساس می‌کند. • هنگامی که کودک احساس ناراحتی می‌کند یا لکنت زبانش افزایش می‌یاید از وادار کردن کودک به صحبت کردن با صدای بلند یا خواندن مطلبی خودداری شود. درعوض، کودک به انجام فعالیت‌هایی که نیازی به صحبت کردن ندارند تشویق شود. • صحبت‌های کودک قطع نشده یا به او گفته نشود که سریع‌تر صحبت‌هایش را تمام کند. • به کودک گفته نشود که قبل از صحبت کردن فکر کند. • فضای آرام در خانه ایجاد شود. • هنگام حضور با کودک یا دیگران به آرامی و واضح صحبت شود. • تماس چشمی با کودک حفظ شده و علائم ناراحتی از خود نشان داده نشود. • اجازه داده شود کودک برای خودش صحبت کند و افکار و جملات را تمام کند. قبل از پاسخ دادن به سؤالات یا نظرات کودک مکث شود. • به آرامی با کودک صحبت شود. این عمل نیاز زمان است؛ والدین باید برای او در آهسته صحبت کردن الگو باشند، آرام صحبت کردن به گفتار کودک کمک می کند. << درج و انتشار مقالات تنها با ذکر نام و عنوان نویسندگان، بلا مانع و در غیر اینصورت، مشمول سرقت ادبی بوده و مورد پیگرد قانونی خواهد بود.>> ****دانش نسرین، تمنادار حمیده، قربان پور الهه. 1394. بررسی و مقایسه درمان مبتلایان به لکنت زبان در استان فارس از سال 1385 الی 1392 . همایش سالانه انجمن علمی روانپزشکان ایران