نشانگان پیش از قاعدگی (پی‌ام‌اس) یا تنش پیش از قاعدگی، مجموعه‌ای از علایم جسمی، روانی و احساسات مرتبط با چرخه‌ی قاعدگی در زنان است؛ و این در حالی است که بیشتر زنان در سن «بچه زایی» (حداکثر تا ۸۵ درصد) نشانه‌های فیزیکی مرتبط با عملکرد طبیعی تخمک گذاری شامل نفخ کردن یا نرمی پستان (حساسیت به لمس پستان) را تجربه کرده‌اند. تعاریف پزشکی از PMS به الگویی مداوم از نشانه‌های فیزیکی و عاطفی (روانی) محدود می‌شود که تنها در طول فاز لوتئال از چرخه‌ی قاعدگی، اتفاق می‌افتد، که از «شدت کافی برای تداخل با برخی از جنبه‌های زندگی» برخوردار هستند. به‌طور خاص، نشانه‌های عاطفی (روانی) برای تشخیص PMS، باید حضور داشته باشد. نشانه‌های خاص روانی و فیزیکی منتسب به PMS از زنی به زن دیگر متفاوت است، با اینحال الگوی علائم برای هر زن، به‌طور فردی، قابل پیش‌بینی است. این نشانه‌ها در طول ده روز قبل از قاعدگی اتفاق می‌افتد، و مدت کوتاهی قبل یا مدت کوتاهی بعد از شروع جریان قاعدگی ناپدید می‌شود. تنها درصد کمی از زنان (۲ تا ۵ درصد) علائم پیش از قاعدگی بارزی دارند که می‌توان آن را از ناراحتی عادی مرتبط با قاعدگی زنان سالم جدا کرد. از نظر فرهنگی، مخفف PMS در کشورهای انگلیسی زبان بسیار شناخته شده می‌باشد و به مشکلات مرتبط با قاعدگی اشاره می‌کند، و این مخفف بدون توجه به تعریف پزشکی آن، به‌طور گسترده‌ای در گفتگوهای محاوره‌ای و عادی استفاده می‌شود. در این موارد، علائم به ندرت بدون استفاده از مخفف بیان شده و اشاره به معنی ضمنی آن بیشتر از تعریف بالینی آن مورد توجه است. سندروم پیش از قاعدگی (PMS)، یک بیماری بسیار شایع است. علائم PMS بیش از 90 درصد زنان در سن قاعدگی را درگیر می‌کند. سندرم پیش از قاعدگی (PMS) بیماری است که بر احساسات، سلامت جسمی و رفتار یک زن در روزهای خاصی از چرخه قاعدگی، به عبارتی درست قبل از شروع قاعدگی، تأثیر می‌گذارد. PMS هرچند شایع است، علائم PMS معمولاً خفیف یا متوسط است. بسیاری از زنان بدون مشکل خاصی می‌توانند سندرم پیش از قاعدگی را سپری کنند. اپیدمیولوژی تا ۸۰ درصد زنان در سن باروری، برخی از علائم را قبل از قاعدگی گزارش می‌کنند. این علائم در ۲۰ تا ۳۰٪ از زنان به عنوان PMS واجد شرایط است و در سه تا هشت درصد شدید است. عوامل خطر سندرم پیش از قاعدگی • سابقه افسردگی یا اختلالات خلقی، مانند افسردگی پس از زایمان یا اختلال دو قطبی • سابقه خانوادگی PMS • سابقه خانوادگی افسردگی • خشونت خانگی • سوء مصرف مواد • آسیب فیزیکی • ضربه عاطفی • استرس • افزایش سن • عوامل رژیم غذایی (سطح پایینی از ویتامین و مواد معدنی به خصوص منزیم، منگنز و ویتامین E و همچنین ویتامین D) اختلالات مرتبط • دیسمنوره • اختلال افسردگی اساسی • اختلال عاطفی فصلی • اختلال اضطراب عمومی • اسکیزوفرنی علائم PMS ممکن است علائم PMS برخی از جنبه‌های زندگی فرد را مختل کند. علائم PMS پنج تا یازده روز قبل از قاعدگی شروع می‌شود و به طور معمول با شروع آن از بین می‌رود. علت PMS ناشناخته است؛ با این حال، بسیاری از محققان معتقدند که این امر به تغییر سطح هورمون‌های جنسی و سروتونین در ابتدای چرخه قاعدگی مربوط است. سطح استروژن و پروژسترون در زمان‌های خاصی از ماه افزایش می‌یابد. افزایش این هورمون‌ها می‌تواند باعث تغییرات خلق و خو، اضطراب و تحریک‌پذیری شود. استروئیدهای تخمدانی همچنین فعالیت را در قسمت‌هایی از مغز که با علائم قبل از قاعدگی مرتبط است، تعدیل می‌کنند. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز و روده است که بر روحیه، احساسات، افکار و خلق و خوی تأثیر می‌گذارد. چرخه قاعدگی زنان به طور متوسط 28 روز طول می‌کشد. تخمک گذاری، زمان آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها، در روز 14 و قاعدگی یا خونریزی در روز 28 چرخه اتفاق می‌افتد. علائم PMS می‌تواند از حدود روز 14 شروع شده و تا 7 روز پس از آن ادامه یابد. علائم PMS 1. نفخ شکم 2. درد شکم 3. درد پستان 4. آکنه 5. درد کمر 6. سر درد 7. درد مفاصل 8. سرگیجه 9. مشکلات گوارشی (یبوست یا اسهال) 10. حساسیت به نور یا صدا 11. تغییر در الگوی خواب 12. اضطراب 13. افسردگی 14. غمگینی 15. طغیان‌های احساسی 16. تغییر در اشتها 17. ولع مصرف مواد غذایی به ویژه شیرینی جات 18. گریه 19. بالا رفتن ضربان قلب 20. تحریک پذیر، پرتنش یا اضطراب 21. احساس خستگی 22. گرگرفتگی 23. نوسانات خلقی 24. عدم احساس علاقه به روابط جنسی 25. حساسیت و تورم سینه 26. مشکل در تمرکز کردن 27. تورم دست یا پا 28. گرایش به انزوا و تنها بودن 29. افزایش وزن 30. بالا رفتن قند خون 31. حالت تهوع 32. عصبانیت در سندرم پیش از قاعدگی ممکن است درد عمیقی در ناحیه شکم و کمر حس شود. مراجعه به پزشک متخصص زنان اگر درد جسمی، تغییرات خلقی و سایر علائم PMS در زندگی روزمره فرد تأثیر می‌گذارد یا علائم برطرف نشود، بایستی متخصص پزشک زنان مراجعه شود. در صورت وجود بیش از یک علامت که باعث اختلال شده و بین قاعدگی و تخمک‌گذاری هم قابل مشاهده نیست، پزشک تشخیص این بیماری را خواهد داد. پزشک همچنین سایر علل را نیز مد نظر قرار می‌دهد، از جمله: • کم خونی • آندومتریوز • بیماری تیرویید • سندرم روده تحریک پذیر (IBS) • سندرم خستگی مزمن • بیماری‌های بافت همبند یا روماتولوژی پزشک تاریخچه هرگونه سابقه افسردگی یا اختلالات خلقی در خانواده را بررسی میکند تا مشخص شود که آیا علائم PMS است یا بیماری دیگر. برخی از بیماری ها مانند IBS، کم کاری تیروئید و بارداری علائمی مشابه PMS دارند. از علائم PMS طغیان‌های احساسی است. نوسان عاطفی در سندرم پیش از قاعدگی بسیار رایج است و از اصلی‌ترین بخش‌های PMS است. سندرم پیش از قاعدگی درمان پذیر نیست؛ اما می‌توان برای تسکین علائم PMS اقداماتی انجام داد. در صورت ابتلا به نوع خفیف یا متوسط، گزینه‌های درمانی عبارتند از: • نوشیدن مایعات فراوان برای تسکین نفخ شکم • اجتناب از نمک برای چند روز آخر قبل از دوره خود برای کاهش نفخ و احتباس مایعات (پف کردن به دلیل تجمع مایعات زیر پوست) • داشتن یک رژیم غذایی متعادل برای بهبود سلامت و سطح کلی انرژی، که به معنای خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات و کاهش مصرف قند، نمک، کافئین و الکل است. • قطع مصرف کافئین برای کمتر کردن احساس تنش، و تحریک‌پذیری و برای کاهش درد پستان • قطع مصرف الکل، نوشیدن الکل قبل از دوره باعث احساس افسردگی بیشتر می‌شود. • خوردن کربوهیدرات‌های منسجم (مثل غلات سبوس دار و نان های سبوس دار، ماکارونی و غلات)، فیبر و پروتئین. کنترل و کاهش مصرف قند و چربی • افزایش غذا خوردن تا ۶ وعده غذایی کوچک در روز به جای ۳ وعده بزرگتر • خواب کافی حدود ۸ ساعت در شب • نگه داشتن یک برنامه منظم از غذا، قبل از خواب و ورزش • دوری از حوادث استرس زا تا هفته بعد از دوره • مصرف مکمل‌هایی مانند اسید فولیک، ویتامین B6، کلسیم و منیزیم برای کاهش گرفتگی عضلات و تغییرات خلقی • مصرف ویتامین D برای کاهش علائم PMS • رفتار درمانی شناختی • مکمل‌های اسید فولیک • مکمل‌های ویتامین B-6 • مکمل‌های کلسیم • داروهای ضد افسردگی • مکمل‌های منیزیم • مکمل‌های ویتامین D • ایبوپروفن • داروهای هورمونی **قابل ذکر است که مصرف مکمل‌ها و داروها بر اساس تشخیص و تجویز پزشک می‌باشد. - تشخیص PMS هیچ تست آزمایشگاهی یا یافته بالینی خاصی برای تأیید تشخیص PMS وجود ندارد. سه تظاهر اصلی عبارتند از: 1. شکایت از یکی یا بیشتر از یکی از نشانه‌های عاطفی مرتبط با PMS می‌باشد (عموماً تحریک پذیری، تنش، یا ناخشنودی). 2. نشانه‌ها به‌طور قابل پیش‌بینی در طول فاز لوتئال (پیش از قائدگی) ایجاد شده و به‌طور قابل پیش‌بینی در طول فاز فولیکولار (پیش از تخمک گذاری) کاهش می‌یابند یا از بین می‌روند. 3. نشانه‌ها باید به حدی شدید باشند که زندگی عادی زن را مختل کنند. برای ایجاد یک الگو، پزشک ممکن است برای حداقل دو چرخه قاعدگی، از بیمار بخواهد تا نشانه‌ها را بر روی تقویم ثبت کند. این عمل به تشخیص اینکه آیا نشانه‌ها، واقعاً، محدود به زمان پیش از قاعدگی و قابل پیش‌بینی در محدوده زمان معینی هستند، کمک خواهد کرد. تعدادی وسیله (روش) استاندارد برای توصیف PMS، ایجاد شده‌است، از جمله: «تقویم تجارب سندرم پیش از قاعدگی(COPE)، گزارش تأثیرات و شدت قاعدگی در آینده (PRISM) و مقیاس‌های قیاسی دیداری. علاوه بر این، شرایط دیگری ممکن است، نشانه‌هایی که مستثنی شده‌اند را بهتر توضیح دهد. تعدادی از شرایط پزشکی هستند که در فرایندی به نام بزرگنمایی قاعدگی، وضع را تشدید می‌کنند. این شرایط ممکن است بیمار را به این باور برساند که دچار PMS شده‌است، این اختلال ممکن است با مشکلاتی چون کم خونی، کم‌کاری تیروئید، اختلالات خوردن و سوء مصرف مواد مخدر همراه باشد. ممکن است در خارج از فاز لوتئال نیز دیده شوند. وضعیت‌هایی که ممکن است قبل از قاعدگی برجسته شوند شامل افسردگی و سایر اختلالات خلقی، میگرن، اختلالات تشنجی، خستگی، سندرم روده تحریک پذیر، آسم و آلرژی می‌باشد. همچنین مشکلات ناشی از سایر جنبه‌های دستگاه تناسلی باید رد شود که این موارد شامل دیسمنوره (درد هنگام قاعدگی، نه قبل از آن)، اندومتریوز، حالت‌های مربوط به نزدیک شدن به یائسگی و عوارض جانبی ناشی از قرص‌های خوراکی جلوگیری از بارداری می‌باشد. سیر بیماری PMS به‌طور کلی پایدار است و در طول زندگی از نظر شدت و علائم تغییر زیادی می‌کند. درمان علائم خاص معمولاً مؤثر است. اما بدنبال پساقاعدگی کاهش می‌یابد. با این حال، زنانی که PMS یا PMDD را تجربه می‌کنند، احتمالاً علائم قابل توجهی در رابطه با پساقاعدگی مانند گرگرفتگی دارند.  سندروم پیش از قاعدگی شدید: اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی PMDD علائم شدید این سندروم نادر است. درصد کمی از زنان با علائم شدید، به اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) مبتلا هستند. اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی بین 3 تا 8 درصد زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این ویژگی در نسخه جدید راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی طبقه بندی شده است. علائم PMDD شامل: • افسردگی جدی، احساس ناامیدی، یا افکار نکوهش خود • افکار خودکشی • موارد وحشت زدگی • اضطراب شدید و احساس تحت فشار بودن و عصبیت • عصبانیت همراه با تغییرات شدید خلقی • گریه • عدم علاقه به فعالیت‌های روزمره • خوابیدن بیش از حد معمول، یا بی‌خوابی • مشکل در تفکر یا تمرکز • تغییرات چشم‌گیر در اشتها، پرخوری، یا ویار برای یک سری خوراکی‌های معین • گرفتگی (عضلانی) دردناک • نفخ شکم • احساس ذهنی آشفتگی و خارج از کنترل بودن • بروز علائم جسمی نظیر درد یا تورم پستان‌ها، سردرد، دردهای ماهیچه‌ای یا مفصلی، حس نفخ و بادکردن، افزایش وزن پرخوری در سندرم پیش از قاعدگی و PMDD بسیار شایع است. علائم PMDD ممکن است به دلیل تغییر در سطح استروژن و پروژسترون ایجاد شود. ارتباطی بین سطح پایین سروتونین و PMDD نیز وجود دارد. پزشک برای رد سایر مشکلات پزشکی موارد زیر را نیز انجام خواهد داد • معاینه فیزیکی • معاینه مربوط به بیماری‌های زنان • شمارش کامل خون • تست عملکرد کبد ارزیابی روانپزشکی نیز ممکن است توصیه شود. سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی اساسی، سو مصرف مواد، ضربه یا استرس می‌تواند علائم PMDD را تحریک یا بدتر کند. درمان PMDD درمان PMDD اغلب با داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده‌های انتخاب مجدد سروتونین (SSRI) و همچنین سرکوب تخمک گذاری با استفاده از قرص‌های ضد بارداری و آنالوگ‌های GnRH انجام می‌شود. SSRI متداول‌ترین روش درمانی است؛ زیرا هم علائم جسمی و عاطفی و هم رفتار و عملکرد کلی زنان را بهبود می‌بخشد. یکی دیگر از درمان‌های تأیید شده توسط FDA برای PMDD، استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری خوراکی با اتینیل استرادیول و دروسپیرنون (پروژسترون جدید) است. درمان رفتاری شناختی (CBT) برای کاهش علائم قبل از قاعدگی در زنان مبتلا به PMS گزارش شده‌است. در مطالعه‌ای در ایران نشان داده شد که آموزش فنون طرح‌واره‌درمانی می‌تواند بر افسردگی، اضطراب و کارکرد اجتماعی در زنان مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی تأثیر داشته باشد. • ورزش روزانه • مکمل‌های ویتامین مانند کلسیم، منیزیم و ویتامین B-6 • رژیم غذایی بدون کافئین • مشاوره فردی یا گروهی • کلاسهای مدیریت استرس • قرص دروسپیرنون و اتینیل استرادیول (یاز)، که تنها قرص ضد بارداری است که سازمان غذا و دارو برای درمان علائم PMDD تأیید کرده است. • رفتار درمانی شناختی نیز می‌تواند پیشنهاد شود. نوعی مشاوره که در درک احساست و تغییر رفتار به بیمار کمک می‌کند. اپیدمیولوژی بیشتر زنان تا حدودی علائم سندروم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند. ۲۰ تا ۳۰ درصد علائم کافی برای تشخیص PMS را دارند و ۳ تا ۸ درصد واجد شرایط تشخیص PMDD هستند. در بررسی‌هایی که در ایران و در شهر شیراز صورت گرفت، نشان داده شد که 19/7 درصد از افراد مورد بررسی علائمی از سندروم پیش از قاعدگی داشتند. شایع‌ترین‏ علائم روانی احساس خستگی و ضعف، نوسان خلق، بی‏قراری، احساس غم و اختلال خواب بود. شایع‌ترین علائم بدنی سر درد، درد کمر، آکنه و تکرر ادرار گزارش شد. منابع 1. "Premenstrual syndrome (PMS) fact sheet". Office on Women's Health. December 23, 2014. Archived from the original on 28 June 2015. Retrieved 23 June 2015. 2. Biggs, WS; Demuth, RH (15 October 2011). "Premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder". American Family Physician. 84 (8): 918–24. PMID 22010771. 3. Dickerson, Lori M.; Mazyck, Pamela J.; Hunter, Melissa H. (2003). "Premenstrual Syndrome". American Family Physician. 67 (8): 1743–52. PMID 12725453. Archived from the original on 2008-05-13. 4. Gudipally, Pratyusha R.; Sharma, Gyanendra K. (2022), "Premenstrual Syndrome", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 32809533, retrieved 2023-01-31, Premenstrual syndrome (PMS) encompasses clinically significant somatic and psychological manifestations during the luteal phase of the menstrual cycle, leading to substantial distress and impairment in functional capacity. 5. Mishra, Sanskriti; Elliott, Harold; Marwaha, Raman (2022), "Premenstrual Dysphoric Disorder", StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30335340, retrieved 2023-01-31, While some discomfort prior to menses is quite common, premenstrual syndrome (PMS) includes the subset of women who experience symptoms that are severe enough to impact daily activities and functioning. 6. "Premenstrual syndrome (PMS) | Office on Women's Health". www.womenshealth.gov. Retrieved 14 November 2022. 7. Tiranini L, Nappi RE (2022). "Recent advances in understanding/management of premenstrual dysphoric disorder/premenstrual syndrome". Fac Rev. 11: 11. doi:10.12703/r/11-11. PMC 9066446. PMID 35574174. 8. King, Sally (2020), Bobel, Chris; Winkler, Inga T.; Fahs, Breanne; Hasson, Katie Ann (eds.), "Premenstrual Syndrome (PMS) and the Myth of the Irrational Female", The Palgrave Handbook of Critical Menstruation Studies, Singapore: Palgrave Macmillan, pp. 287–302, doi:10.1007/978-981-15-0614-7_23, ISBN 978-981-15-0613-0, PMID 33347177, S2CID 226733948, retrieved 2023-01-31 9. "Merck Manual Professional - Menstrual Abnormalities". November 2005. Archived from the original on 2007-02-12. Retrieved 2007-02-02. 10. "MayoClinic.com: Premenstrual syndrome (PMS): Signs and symptoms". MayoClinic.com. 2006-10-27. Archived from the original on 2007-01-25. Retrieved 2007-02-02. 11. Myra S., Hunter (2007). Psychological Challenges in Obstetrics and Gynecology. Springer. pp. 255–262. ISBN 978-1-84628-807-4. 12. "Premenstrual Syndrome (PMS) - Gynecology and Obstetrics". MSD Manual Professional Edition. Retrieved 12 November 2022. 13. Connolly, Moira (November 2001). "Premenstrual syndrome: an update on definitions, diagnosis and management". Advances in Psychiatric Treatment. 7 (6): 469–477. doi:10.1192/apt.7.6.469. 14. "Depression in women" (PDF). Retrieved 11 November 2022. 15. "Premenstrual syndrome (PMS) fact sheet". Office on Women's Health. December 23, 2014. Archived from the original on 28 June 2015. Retrieved 23 June 2015. 16. موسوی نسب, سید مسعود; طوبایی, شعله (2000-02-10). "بررسی نشانگان پیش از قاعدگی در گروهی از زنان در شهر شیراز". مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 5 (3): 4–10 ****نویسندگان: دکتر نسرین دانش (روانپزشک)، الهه قربان‌پور «درج و انتشار مقالات تنها با ذکر نام و عنوان نویسندگان، بلا مانع و در غیر اینصورت، مشمول سرقت ادبی بوده و مورد پیگرد قانونی خواهد بود».