اختلالات روانی چیست؟ اختلال روانیMental disorder) )، یا (mental illness) که در گذشته به آن بیماری روانی نیز می‌گفتند، الگوهایی از علائم روانی، رفتاری یا هر دو بوده که باعث ناراحتی می‌شوند و می‌توانند اثرات منفی بر زندگی شخصی، اجتماعی یا کاری فرد داشته باشند. اختلال روانی به گروهی از اختلا‌ل‌ها گفته می‌شود که با تأثیر بر تفکر، رفتار، ذهن، روان، خلق و خو، ادراک و آگاهی باعث ایجاد ناراحتی برای فرد مبتلا یا ایجاد ناتوانی در وی می‌شوند. علت اختلال‌های روانی به خوبی شناخته شده نیستند ولی آنچه مسلم است این است که عوامل ژنتیک، استرس‌های مختلف و نوع تعامل فرد با دیگران در ایجاد یا بروز آن‌ها مؤثر است. افسردگی، اضطراب، وسواس، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی از جمله این اختلال‌ها هستند. مشکلات و اختلال‌های روانی به اندازه‌ی مشکلات جسمی اهمیت دارند و می‌توانند فعالیت‌های روزمره‌ی فرد را مختل کنند. گاهی برخی از اختلال‌ها مانند دوقطبی از بسیاری از اختلال‌های جسمی هم می‌تواند ناتوان کننده‌تر باشد و اطرافیان را نیز آزار دهد. اختلالات روانی (یا بیماری‌های روانی) شرایطی هستند که بر تفکر، احساس، روحیه و رفتار افراد تأثیر می‌گذارند. این شرایط ممکن است گاه به گاه یا طولانی مدت (مزمن) باشند. این علائم می‌توانند بر توانایی افراد در ارتباط با دیگران و عملکرد روزانه تأثیر بگذارند. . بیش از ۲۰۰ نوع اختلال روانی وجود دارد. علائم اختلالات روانی معمولاً با درمان که می‌توان شامل انواع رواندرمانی و دارو درمانی بهبود می‌یابند. چرا سلامت روان نیاز به بررسی دارد؟ تمام اتفاقات مهم زندگی تحت تأثیر ویژگی‌های روانی است. تحصیل و شغل مناسب، ازدواج موفق، فرزندپروری سالم و بسیاری از مسائل دیگر همگی به سلامت روان وابسته است. بنابراین بروز ناهنجاری در این سیستم روانی و هرگونه اختلال ممکن است مشکلات حادتری ایجاد کند. با ارزیابی درست و دقیق سلامت روان و کمک گرفتن از راهکارهای تخصصی، می‌توان برای بهبود وضعیت زندگی، قدم مثبتی برداشت. باید توجه داشت که این آزمون‌ها تنها یک بررسی اولیه است. تاریخچه برای قرن‌ها با بیمارانی که از اختلال‌های روانی رنج می‌بردند، به شیوه‌های کاملاً وحشیانه و بدوی برخورد می‌شد. این باور که علت اختلال‌های روانی، شیاطین و نیروهای متافیزیکی هستند، یک باور رایج بود. شیوه متداول درمان بیماران روانی این بود که شرایط بدنی بیمار را به قدری نامناسب کنند تا شیطان مجبور به ترک بدن او گردد! از این رو بیمار را با آب جوش غسل می‌دادند، او را شلاق می‌زدند، به او گرسنگی می‌دادند یا او را شکنجه می‌کردند. زیگموند فروید یکی از نخستین روان‌شناسانی بود که نیاز به شیوه‌های درمانی و ارائه یک رویکرد جامع در این زمینه را احساس کرد و روانکاوی را بر این مبنا ایجاد کرد. برخی از انواع اختلالات روانی کدامند؟ انواع مختلفی از اختلالات روانی وجود دارد. برخی از مهمترین این اختلالات عبارتند از: • اختلالات اضطرابی • اختلال وسواس فکری-عملی • افسردگی و اختلال دو قطبی • اختلالات شخصیتی • اختلالات سایکوتیک، از جمله اسکیزوفرنی چه عواملی باعث اختلالات روانی می شود؟ هیچ دلیل واحدی برای بیماری روانی وجود ندارد. تعدادی از عوامل می ‌وانند در خطر ابتلا به این نوع بیماری‌ها نقش داشته باشند: o ژن‌ها و سابقه خانوادگی o تجربیات زندگی، مانند استرس یا سابقه سوءاستفاده به ویژه اگر در کودکی اتفاق بیفتد. o عوامل بیولوژیکی مانند عدم تعادل شیمیایی در مغز o آسیب دیدگی مغزی o قرار گرفتن مادر در معرض ویروس‌ها یا مواد شیمیایی سمی در هنگام بارداری o استفاده از الکل یا داروهای غیرمجاز o داشتن یک بیماری پزشکی جدی مانند سرطان o داشتن دوستان کم و احساس تنهایی یا منزوی بودن چه کسی در معرض اختلالات روانی است؟ اختلالات روانی بسیار شایع است. بیش از نیمی از مردم جهان در مدتی از زندگی خود به یک اختلال روانی مبتلا می‌شوند. بنابراین نیازی نیست افراد ابتلا به علائم و مشکلات روانشناختی خود را پنهان کنند. • به طور معمول 1 نفر از 5 نفر هر ساله بیماری روانی را تجربه می‌کند. • به طور معمول 1 نفر از 25 نفر هر ساله بیماری روانی جدی را تجربه می‌کنند. • به طور معمول 50 درصد از کل بیماری‌های روانی در طول زندگی از 14 سالگی و 75 درصد در 24 سالگی شروع می‌شود. تشخیص اختلالات روانی برای تشخیص اختلالات روانی باید مراحل مختلفی مد نظر قرار گیرد. مراحل دریافت تشخیص شامل موارد زیر است:  مرحله اول- تست روانشناسی اولین مرحله برای ارزیابی روانشناختی استفاده از تست‌های تشخیصی است. در تست روانشناسی فرد به سؤالات مربوط به تفکر، احساسات و رفتارهای خود پاسخ خواهد داد. پس از آن می‌توان مطابق با نتایج به دست آمده نتیجه گیری کرد. چنانچه علائم محدود باشد می‌توان با استفاده از راهکارهای کاربردی و مطالعه منابع مفید به خوددرمانی پرداخت. در غیر این صورت فرد لازم است مراحل بعد را طی نماید.  مرحله دوم- ارزیابی پزشکی در مرحله بعدی برای اطمینان از این‌که مشکلات روانشناختی فرد ناشی از بدعملکردی جسمانی نیست لازم است تا به لحاظ پزشکی چک آپ شود. گاهی اختلالات روانی به دلیل کم کاری یا پرکاری هورمون‌ها، غدد و یا سایر جنبه‌های فیزیولوژیک هستند. با مراجعه به روانپزشک می‌توان این موارد را ارزیابی و بررسی نمود.  مرحله سوم- ارجاع به روانشناس در مرحله بعدی پس از ارزیابی روانپزشکی چنانچه مشکلات روانشناختی فرد به دلایل جسمانی و فیزولوژیکی مربوط نباشد لازم است به روانشناس متخصص مراجعه نماید. در این مرحله جهت ارزیابی دقیق‌تر و تشخیص مشکلات عمده مصاحبه‌های تشخیصی به عمل می‌آید. درمان اختلالات روانی درمان بسته به این‌که فرد مبتلا به کدام اختلال روانی بود و شدت آن چقدر است، تفاوت دارد. درمانگر فرد مبتلا تنها یک طرح درمانی را مورد بررسی قرار می‌دهد. این طرح درمانی به مبنای نظری درمانگر و توانایی آن بستگی دارد. برای برخی از افراد به دلیل شدت علائم و به منظور کنترل اولیه دارو تجویز می‌شود. برخی از افراد نیز برای مدیریت شرایط خود به حمایت اجتماعی و آموزش نیاز دارند. در پاره‌ای از موارد ممکن است فرد به درمان مداومی نیاز داشته باشد. شاید لازم باشد که به دلیل این‌که بیماری روانی فرد شدید بوده و یا ممکن است در معرض خطر صدمه زدن به خود یا دیگران باشد، نیاز به ارجاع به بیمارستان اعصاب و روان باشد. در بیمارستان‌های اعصاب و روان دارودرمانی در کنار مشاوره و درمان فردی، درمان گروهی و تعامل با متخصصان سلامت روان و سایر بیماران انجام می‌شود. **جمع آوری: دکتر نسرین دانش؛ الهه قربان‌پور**