آزمون نئو تست شخصیت شناسی نئو یک تست روانشناسی است که برای بررسی شخصیت افراد و ارزیابی رفتار آنها مورد استفاده قرار میگیرد. این تست تحت عنوان تست شخصیت Big Five (بیگ فایو)، نیز مطرح میشود که ۵ فاکتور شخصیت انسان یعنی «برون گرایی، روان رنجوری، وجدان، تمایل به تجربیات جدید و توافقپذیری» را در افراد بررسی میکند. آزمون نئو در هر زمان که نیاز به شناخت شخصیت یک فرد باشد، مانند استخدام و ازدواج از افراد گرفته میشود. چرا که یک تست خودشناسی بسیار دقیق و کامل است که برای روان درمانی و سنجش شایستگی افراد مورد استفاده قرار میگیرد. تست نئو دارای دو مدل متفاوت Neo-PIR و Neo-FFI است. فرم بلند این آزمون مدل Neo-PIR دارای ۲۴۰ سوال است که علاوه بر ۵ عامل اصلی شخصیت فرد، ۵۵ عامل دیگر که زیرمجموعه ۵ عامل اصلی هستند را بررسی میکند. همچنین فرم کوتاه مدل Neo-FFI نیز دارای ۶۰ سوال است که فقط ۵ عامل اصلی را ارزیابی میکند. تاریخچه آزمون نئو در اواسط دهه ۱۹۷۰ میلادی دو روانشناس به نامهای «پائول کاستا» و «رابرت مک. کری» تلاش کردند تا خصوصیتهای اصلی شخصیت را در تمام افراد شناسایی کنند. در سال ۱۹۷۸ کاستا و مک. کری سه ویژگی روان رنجوری (Neuroticism)، برونگرایی (Extroversion) و گشودگی (Openness) را به عنوان ابعاد شخصیتی افراد معرفی کردند و این مدل را به اختصار Neo نامگذاری کردند. همچنین در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی آن دو با استفاده از مطالعات «بالتیمور» توانستند دو خصوصیت جدید یعنی توافق و سازش (Agreeableness) و مسئولیت پذیری (Conscientiousness) را به مدل قبلی اضافه کنند. در نهایت مدل جدید و نهایی این دو روانشناس به نام مدل پنج عاملی شخصیت نئو معرفی گردید. کاربرد آزمون نئو تست نئو برای روانشناسی شخصیت و صفات افراد به کار گرفته میشود که در طی آن ۵ فاکتور اصلی شخصیت افراد بررسی میشود. تست شخصیت شناسی نئو کاربردهای فراوانی از جنبه روانشناسی، منابع انسانی و ازدواج دارد؛ چرا که در گام اول راهی برای خودشناسی خود فرد است. برای مثال فردی که تصمیم به ازدواج میگیرد، در گام اول باید خودش را بشناسد. چرا که در غیر اینصورت نمیتواند با ویژگیهای شخص مقابلش کنار بیاید و او را به خوبی درک کند. در گام بعدی، این تست به هر فردی کمک میکند تا پس از شناخت خود، منبع و منشا ناسازگاریهای درونی خود را کشف کند و با کمک روانشناس و مشاور توانایی کنار آمدن با تفاوتهای فرد مقابل خود را کسب کند. همچنین تست نئو به عنوان یکی از پرکاربردترین آزمونهای استخدام شرکتها و سازمانها است. چرا که با بیان خصوصیات فرد، عملکرد شغلی او را میتواند پیشبینی کند و سطح ویژگیهایی چون توانایی مدیریت و هوش هیجانی فرد را شناسایی میکند. در واقع این تست به عنوان یک ابزار بالینی و روان سنجی در نظر گرفته میشود. به بیان دیگر آزمون نئو برای سنجش تعادل در میان پنج عامل شخصیتی انسان طراحی شده است. این پنج عامل اصلی عبارتند از: 1. تمایل به تجربههای جدید 2. مسئولیت پذیری 3. برونگرایی 4. سازش 5. روان رنجوری یا عصبانیت سنجش دقیق این ابعاد شخصیتی، تصویر دقیقی از نحوه تفکر و رفتار فرد را در اختیار روانشناس یا متخصص مربوطه قرار میدهد. پنج بعد تست نئو طبق نظر روانشناسان و نظریه پردازان، انسان دارای پنج ویژگی اصلی شخصیتی است که بر همین اساس، تست نئو یا نظریه پنج عاملی شخصیت، به ارزیابی و توصیف این ۵ دسته اصلی میپردازد. اما باید بدانید که در تفسیر تست نئو، پنج عامل به صورت صفر یا یک بیان نمیشوند؛ بلکه به صورت یک طیف بوده که افراد با شخصیتهای مختلف بین حد بالا و حد پایین آن قرار دارند. پنج عامل شخصیت در تست نئو شامل موارد زیر است: ۱- گشودگی به تجربههای جدید (Openness) بعد تجربه در شخصیت هر انسانی شامل ویژگیهایی چون تخیل و شهود است. در واقع افرادی که بعد تجربه قوی دارند، دارای طیف گستردهای از علایق مختلف میباشند. این افراد درباره همه چیز در جهان پیرامون خود کنجکاو هستند و علاقه دارند تا چیزهای جدیدی یاد بگیرند و کارهای جدیدی را تجربه کنند. این افراد معمولاً نسبت به سایر افراد خلاقتر و ماجراجو تر هستند. همچنین افرادی که تمایل کمی به تجربههای جدید دارند، بیشتر درگیر سنتها میشوند و تفکر انتزاعی ضعیفی دارند. خرده مقیاسهای گشودگی به تجربههای جدید شش خرده مقیاس گشودگی به تجربیات جدید در تست نئو عبارتند از: • تخیل: افراد باز به تخيل داراي تصورات روشن و زندگي تخيلي فعالي میباشند. اين افراد به دنبال خيال نه به عنوان يك مكانيزم فرار بلكه براي ايجاد يك دنياي دروني زيبا و جالب علاقمندند. • زیبایی شناسی: اين مقياس داراي حس عميق نسبت به هنر و زيبايياند. اين افراد با شعر به حركت درآورده ميشوند، به موسيقي جذب ميشوند و عاشق هنر هستند. اين افراد ضرورتاً هنرمند نيستند همچنين اينها ممكن است افراد با سليقهاي نيز در امر شعر، موسيقي و يا هنر نيز نباشند. • احساسات: باز بودن به عواطف (احساسات) يعني اينكه فرد داراي قدرت خوبي براي درك عواطف و هيجانات شخصي بوده و از ديدگاه مثبت نسبت به هيجانها به عنوان يكي از ابعاد مهم زندگي شخصي، برخوردار باشد. • علائق: باز بودن در رفتار فرد به شكل علاقمندي به داشتن فعاليتهاي مختلف، رفتن به محلهاي جديد و يا حتي خوردن غذاهاي غير متعارف نمود پيدا ميكند. • تفکر انتزاعی: کنجكاويهاي روشنفكرانه يكي از جنبههاي باز بودن است كه از دير باز مورد توجه قرار گرفته است. اين ويژگي نه فقط علائق روشنفكرانه فعال را فقط براي خود جنبههاي قضيه پيگيري ميكند بلكه مشتاق و علاقمند به داشتن ذهنيت باز و درك جنبههاي نوين و احتمالاً نظرات غير متعارف است. • ارزشها: باز بودن به ارزشها يعني آمادگي براي بازبيني ارزشهاي اجتماعي، سياسي و مذهبي افراد «بسته» به اين موضوعها نسبت به «منابع قدرت» و عادات و رسوم اجتماعي به طور عموم، صرف نظر از گرايش حزبي و سياسي، محافظه كار هستند. - ویژگیهای افراد با تمایل بالا به تجربههای جدید علاقمند به تجربههای جدید بسیار خلاق علاقمند ورود در چالشهای جدید تفکر انتزاعی قوی - ویژگیهای افراد با تمایل پایین به تجربههای جدید دوری از بروز تغییرات علاقه نداشتن به انجام کارهای جدید مقاومت در برابر ایدههای خلاقانه و جدید رویاپرداز نبودن علاقه نداشتن به مفاهیم نظری و افکار انتزاعی ۲- مسئولیت پذیری و وجدان (Conscientiousness) این بعد شخصیتی در تست نئو باعث بروز ویژگیهایی چون کنترل عواطف و رفتارهای هدف گرایانه در فرد میشود. افرادی که براساس تست نئو مسئولیت پذیری بالایی دارند، در واقع بسیار منظم هستند و نسبت به جزئیات آگاهی بیشتری دارند. این افراد کارهای خود را با برنامه پیش میبرند، درباره تاثیر رفتارهای خود بر دیگران فکر میکنند و نسبت به موعد تحویل پروژههای خود احساس مسئولیت میکنند. خرده مقیاسهای مسئولیت پذیری شش خرده مقیاس مسئولیت پذیری در تست neo عبارتند از: احساس شایستگی: شايستگي به احساس فرد به تواناييها، عقل، تدبير و تاثير بر محيط باز ميگردد. افراد شايستگي ارتباط بيشتري با عزت نفس (اعتماد به نفس) و اتكاء به خود دارد. نظم بیرونی: افراد داراي نمرات بالا در اين مقياس، تميز، منظم و داراي سازماندهي مناسب رفتاري است. اين افراد اشیاء را در محل مناسب خود قرار ميدهند. وظیفه شناسی: در يك معني، وجداني يعني «نظارت وجدان» و اين جنبه C به وسيله مقياس وظيفه شناسي مورد ارزيابي قرار ميگيرد. این افراد نحو راحتتري با اين مسايل برخورد ميكنند و ممكن است تا حدي غير مسئول و بيثبات باشند. تلاش برای موفقیت: افرادي پرتلاش و سالماند كه داراي اهداف مشخص در زندگي است. در اين مقياس براي حرفه خود سرمايه گذاري زيادي بكار گرفته و اصطلاحاً افرادي معتاد به كارند. نظم درونی: اين واژه يعني اينكه فرد بتواند يك كار را شروع كند و عليرغم مشكلات و مزاحمتها آن را به خاتمه برساند. افراد با تكانشوري بالا نميتوانند در مقابل آنچه كه نميخواهند انجام دهند، مقاومت نشان دهند در حالي كه افراد با نظم دروني كم نميتوانند خود را به انجام كاري كه ميخواهند صورت گيرد، وادار نمايند. در اولي فرد احتياج به ثبات هيجاني دارد و در دومي نياز به انگيزش. انعطاف پذیری: آخرين مقياس وجداني بودن، انعطافناپذيري (يعني گرايش به تفكر دقيق قبل از عمل) است. افراد داراي نمرات بالا در اين مقياس افرادي محتاط و انعطاف ناپذيرند. افراد داراي نمره پايين افرادي عجول و دست پاچه هستند كه اغلب بدون در نظر گرفتن نتيجه فكر ميكنند و يا دست به عمل ميزنند. - ویژگیهای افراد با مسئولیت پذیری بالا کارهای مهمتر را اول انجام میدهند. برای آماده شدن خود و کارهایشان وقت صرف میکنند. به جزئیات توجه میکنند. دفترچه برنامه ریزی دارند و از برنامه نوشتن لذت میبرند. - ویژگیهای افراد با مسئولیت پذیری پایین ساختار ی وضع نمیکنند و نظم را دوست ندارند. شلخته هستند و از وسایل خود به خوبی مراقبت نمیکنند. وسایل را در جای قبلی خود برنمیگردانند. انجام وظایف مهم را به تعویق میاندازند. وظایف محول شده یا کارهای مهم را به اتمام نمیرسانند. ۳- برون گرایی (extroversion) بعد برونگرایی در تست نئو، به ویژگیهایی چون پرحرفی، اجتماعی بودن، جرات ورزی و بیان احساسات اشاره دارد. در واقع افراد برونگرا از قرار گرفتن در موقعیتهای اجتماعی و گروههای شلوغ انرژی میگیرند. افراد درونگرا کاملا برعکس برونگراها هستند؛ چرا که دارای انرژی کمتری میباشند و معمولا از انجام فعالیتهای اجتماعی دوری میکنند. شرکت در فعالیتهای گروهی باعث کاهش انرژی آنها میشود و برای بازیابی انرژی خود نیازمند گذراندن لحظاتی در تنهایی هستند. خرده مقیاس های برون گرایی شش خرده مقیاس فاکتور برون گرایی در تست neo عبارتند از: صمیمیت: صميميت يكي از مقياسهاي برونگرايي است كه بيشترين ارتباط را با كيفيت رابطه بين فردي دارد. افراد صميمي، با محبت كه دوستانه با ديگران مراودت دارند. جمع گرایی: افراد جمعگرا از بودن با ديگران لذت ميبرند و در هنگام بودن در جمع احساس مسرت ميكنند. قاطعیت: این مقياس افرادي مسلط، با تحكم و از نظر اجتماعي پيشرو و پيشگام است. آنها بدون ترديد حرف ميزنند و اغلب در گروه نقش رهبر را بعهده ميگيرند. فعال بودن: این مقیاس داراي آهنگ سريع در حركتها هستند، معمولاً پرانرژي بوده و هميشه مشغول فعاليت است. همچنین میتوانید برای آشنایی با علایق شغلی خود از تست هالند نیز استفاده کنید. هیجان خواهی: این مقیاس مشتاق و حريص براي هيجان و تحريك هستند. اين افراد رنگهاي روشن و محيطهاي شلوغ را دوست دارند. عواطف مثبت: اين مقياس تمايل به تجربه هيجانهاي مثبت همچون شادي، لذت، عشق و هيجان را ميسنجد. افراد راحتي و فراواني ميخندند. اين افراد داراي روحيهاي شاد و خوشبين هستند. - ویژگیهای افراد با برونگرایی بالا علاقمند به قرارگیری در مرکز توجه هستند. علاقمند به شروع مکالمات هستند. از دیدار با آدمهای جدید لذت میبرند. دایره دوستان و اطرافیان گستردهای دارند. دوستی با آدمهای جدید برایشان بسیار ساده است. از بودن در جمع انرژی میگیرند. قبل از آن که خوب فکر کنند، تصمیم به صحبت میگیرند. - ویژگیهای افراد با برونگرایی پایین تنهایی را به حضور در جمعهای شلوغ ترجیح میدهند. برقراری روابط اجتماعی آنها را بیش از حد خسته میکند. شروع مکالمه برایشان دشوار است. گپ و گفت های کوتاه را دوست ندارند. قبل از صحبت، خوب فکر میکنند. از قرارگیری در مرکز توجه بیزارند. ۴- سازش و توافق پذیری (agreeableness) بعد شخصیتی سازش در ازمون نئو، به ویژگیهایی چون اعتماد، نوع دوستی، مهربانی، تاثیرگذاری و سایر رفتارهای اجتماعی اشاره دارد. افراد دارای سطح سازش بالا، به همکاری و انجام کارهای گروهی بسیار علاقمندند و فعالیت زیادی از خود نشان میدهند. اما در شرایط مقابل، افراد دارای سطح سازش پایین، افرادی رقابتی و حتی کنترلگر هستند و علاقهای به شرکت در کارهای گروهی نیستند. خرده مقیاسهای توافق پذیری شش خرده مقیاس توافق پذیری در تست neo عبارتند از: اعتماد: اولين مقياس توافق است. افراد داراي نمرات بالا بر اين فرضاند كه ديگران قابل اعتماد و داراي حسن نيت هستند. افراد داراي نمرات پايين در اين مقياس به ديگران نسبتاً بدبين و بدگمان هستند و آنها را ناصادق و خطرناك ميشمارند. بی تکلف بودن یا سادگی: در این مقیاس افراد ساده، مخلص و بيريا هستند. افراد داراي نمرات پايين مايلند كه ديگران را با تملق و چاپلوسي، حيله يا فريب دست بياندازند. چنين افرادي بر اين باورند كه اين ترفندها لازمه مهارتهاي اجتماعي بوده و معتقدند كه افراد ساده انسانهايي كوتاهفكر هستند. نوع دوستی یا همدردی: افراد داراي نمرات بالا در مقياس نوع دوستي به نحو فعالي به منافع ديگران به نحو سخاوتمندانه اهميت داده و مشتاق كمك به افراد نيازمند است. تبعیت: واكنش فرد به تعارضهاي بين فردي مرتبط است. افراد نمره بالا با ديگران از اين لحاظ تفاوت دارند. آنها ميتوانند پرخاشگري خود را به خوبي كنترل كرده و آمادگي براي بخشيدن و فراموش كردن خطاها دارند. افراد مطيعي هستند كه فروتن و متعادلاند. تواضع: افراد داراي نمرات بالا در اين مقياس افرادي فروتن و داراي توانايي ناديده گرفتن خود (در منافع) است هر چند كه اين افراد ضرورتاً داراي كمبود در اعتماد به نفس نيستند. دل رحم بودن یا درک دیگران: اين مقياس وجوه هم حسي و توجه به ديگران را اندازهگيري مينمايد. افراد داراي نمرات بالا در جهت نيازهاي ديگران فعال بوده و بر جنبههاي انساني سياستهاي اجتماعي تاكيد دارند. - ویژگیهای افراد با سطح سازش بالا علاقمند به برقراری ارتباط با سایر افراد هستند. در برخورد با سایر افراد با ملاحظه هستند. در برخورد با سایر افراد حس همدلی و نوعدوستی دارند. از کمک به دیگران و شاد کردن آنها لذت میبرند. به نیازمندان و افراد حاضر در شرایط سخت، کمک میکنند. - ویژگیهای افراد با سطح سازش پایین علاقهای به برقراری ارتباط با دیگران ندارند. نسبت به احساسات دیگران بیتوجه هستند. نسبت به مشکلات و مسائل دیگران بیتوجه هستند. به دیگران توهین کرده یا آنها را تحقیر میکنند. برای رسیدن به خواستههای خود، دیگران را کنترل میکنند. ۵- روان رنجوری (Neuroticism) این بعد شخصیتی باعث بروز ویژگیهایی چون غمگین بودن، بیثباتی خلق و دمدمی مزاجی میشود. افرادی که روان رنجوری بالایی دارند، بیشتر دچار تغییرات خلقی، اضطراب، بیقراری و غم میشوند. اما در مقابل افرادی که روان رنجوری پایینی دارند، دارای ثبات خلقی بیشتر و از نظر عاطفی، افرادی منعطفتر هستند. خرده مقیاسهای روان رنجوری شش خرده مقیاس روان رنجوری در تست neo عبارتند از: اضطراب خشم و کینه افسردگی احساس گناه و تقصیر تکانش گری آسیب پذیری به استرس - ویژگیهای افراد با سطح روان رنجوری بالا همیشه دچار استرس هستند. همواره راجع به مسائل نگران هستند. به سادگی غمگین میشوند. تغییرات خلق زیادی دارند. افراد مضطربی هستند. بازیابی روحیه بعد از یک واقعه استرسزا، برای آنها دشوار است. - ویژگیهای افراد با سطح روان رنجوری پایین از نظر احساسی، ثبات دارند. به خوبی با استرس کنار میآیند. کمتر احساس ناراحتی و افسردگی میکنند. کمتر نگران مسائل میشوند. آرامش بیشتری دارند. *طبق نظریه نئو، پنج تیپ شخصیتی در بین تمامی مردم جهان مشترک است. در مطالعهای که روی افرادی از پنجاه فرهنگ مختلف انجام شده، اثبات میکند که این پنج بعد شخصیتی را میتوان به طور دقیق برای توصیف رفتار و شخصیت انسانها به کار گرفت. همچنین امروزه بسیاری از روانشناسان معتقدند که نه تنها این پنج خصوصیت جهانی است؛ بلکه ریشههای بیولوژیکی نیز در افراد دارد. بنابراین از تست نئو میتوان برای ارزیابی طیف وسیعی از شخصیت افراد استفاده کرد. عوامل تاثیرگذار بر پنج تیپ شخصیتی در تست نئو شخصیت هر فردی براساس شیوه زندگی و محیط اطراف او شکل میگیرد. همچنین تحقیقات انجام شده بیان میکند که پنج عامل شخصیتی تست نئو، در طول دوران جوانی افراد تثبیت میشود و وقوع اتفاقات ناگوار در زندگی هر فرد باعث بروز تغییراتی در این ویژگیها میشود. خصوصیات و رفتارهای دوران بلوغ نیز میتواند بر روی این پنج ویژگی شخصیتی اثر مستقیم بگذارد. در واقع هرچه افراد بزرگتر شوند سطح برونگرایی، روان رنجوری و تمایل آنها در پذیرش تجربههای جدید کمتر میشود و سازش و مسئولیت پذیری آنها افزایش مییابد. تست نئو دارای دو نوع متفاوت است که یکی از مدلهای آن Neo-PIR است. مدل Neo-PIR دارای ۲۴۰ سوال است که علاوه بر ۵ عامل اصلی شخصیت فرد، ۵۵ عامل دیگر که زیرمجموعه ۵ عامل اصلی هستند را بررسی میکند. این نوع از تست نئو، دارای یک گزارش کامل است که به علت اعتبار و دقت زیاد آن، بیشتر در حوزههای روانشناسی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین این مدل یکی از پرکاربردترین آزمونهای استخدام در زمینه انتخاب افراد شایسته برای مشاغل است که در این سالها مورد استقبال مدیران منابع انسانی زیادی قرار گرفته است. تست Neo-PIR به راحتی دیگر تستهای شخصیت شناسی، قابل تحلیل نیست؛ بلکه در تفسیر آن باید موارد زیادی را در نظر گرفت. در گام اول برای انجام آن باید از یک نرم افزار مطمئن استفاده کرد. چرا که نمرات افراد باید در ضریب هنجار جامعه نرمال سازی شده باشند؛ در غیر اینصورت نمرات بدست آمده صحیح نمیباشد. در گام دوم این تست به تنهایی قضاوتی درباره شخصیت افراد ندارد و ابعاد شخصیتی هر فرد باید با توجه به نمره اکتسابی و موقعیت شغلی یا زندگی او سنجیده شود. ویژگیهای تست نئو تست نئو یکی از بهترین تستهای شخصیت شناسی است؛ چرا که در آن شخصیت افراد از جنبههای مختلف بررسی میشود و ویژگیهای متفاوت افراد قابل ارزیابی است. این تست برای موارد مختلفی کارایی دارد و در ابعاد گسترده از آن استفاده میشود؛ همچنین برای سنین مختلف مناسب است. این تست بهترین گزینه برای شخصیت شناسی افراد در موقعیتهای کاری، ازدواج و موارد روانشناسی و روانپزشکی است. چرا که با بررسی مهارتهای ارتباطی، ویژگیهای شغلی، ویژگیهای آموزشی و ویژگیهای مدیریتی باعث شناخت افراد از خود و مهارتهای آنها میشود. تست نئو برای ازدواج داشتن زندگی سالم و پر از آرامش دغدغه بسیاری از زوجهای جوان است. چرا که هر زن و مردی باید با وجود تفاوتهای تربیتی و فرهنگی، در کنار یکدیگر در صلح و آرامش زندگی کنند. در واقع تفاهم به معنای توانایی تحمل همین تفاوتهاست. همانطور که میدانیم هر زن و مردی در خانواده و محیطهای متفاوتی رشد میکنند و به تناسب آن دارای ویژگیهای شخصیتی متفاوتی هستند. پس هر شخصی باید نسبت به ویژگیهای خود آگاهی پیدا کند تا بتواند بر نقاط قوت و ضعف خود کار کند و فرد مناسب خود را پیدا کند. تست شخصیت شناسی نئو، اطلاعات بسیار مفیدی از شخصیت افراد را در اختیار آنها قرار میدهد و موارد متفاوتی چون افسردگی، شایستگی، نظم و ترتیب را در آنها بررسی میکند. این تست یکی از مناسبترین گزینهها برای سنجش زن و مرد، پیش از ازدواج است؛ چرا که ابزار خوبی برای شناخت چالشهای بین زن و مرد است. ** جمع آوری و تنظیم مطالب: دکتر نسرین دانش، الهه قربانپور