اختلالات شخصیت عبارتند از مجموعه اختلال‌های روان‌شناختی که ویژگی اصلی آن‌ها رفتارهای خشک و غیرقابل انعطاف است. این رفتارها به اشخاص آسیب می‌رساند؛ چون مانع سازگاری آن‌ها با الزام‌های زندگی روزانه می‌شود و روابط آن‌ها را با دیگران مختل می‌سازد. به زبان ساده، اختلال شخصیت باعث می‌شود که رفتارها و افکار فرد، از حالت طبیعی و نرمالی که افراد در جامعه و در طول زندگی از خودشان بروز می‌دهند، خارج شود. آنچه درباره اختلالات شخصیت مهم است، تشخیص به‌موقع و درمان سریع آن است. زیرا بروز اختلال شخصیت باعث می‌شود که کارایی و توان فرد برای انجام کارها به شدت کاهش یابد و در برخی موارد باعث آسیب به اطرافیان خود شود. تشخیص سریع و به‌موقع اختلالات شخصیتی می‌تواند سرعت پیشرفت مشکل را در فرد کاهش دهد و مسیر درمان را آسان‌تر کند. اختلال شخصیت شخصیت، بیانگر آن دسته از ویژگی‌های فردی است که شامل الگوهای ثابت فکری، عاطفی و رفتاری است. این تعریف بیانگر آن دسته از ویژگی‌های فردی با ثبات چه در زمینه فکری، رفتاری یا عاطفی است.  به چه مشکلات روانشناختی، اختلال شخصیت گفته می‌شود؟ برای آن‌که مشکلات روانشناختی را با عنوان اختلالات شخصیت شناخت؛ به تخصص و مهارت یک درمانگر نیاز است که به طور دقیق و اصولی آن را تشخیص دهد. بنابراین خودتشخیصی و خود درمانی‌های بدون تخصص، هیچگونه کاربرد و فایده‌ای ندارند. باید این نکته را به خاطر داشت که هر نوع مشکل روانشناختی یا تغییر رفتار در افراد را نمی‌توان به عنوان اختلال شخصیتی در نظر گرفت. برای آن‌که یک مسئله یا تغییر روانشناختی، به عنوان اختلال شخصیت در نظر گرفته شود، باید چند مورد مهم را درباره آن در نظر گرفت. این کار، در حوزه وظایف و تخصص روانشناس و روانپزشک و هر کسی صلاحیت و مهارت تشخیص این موضوع را ندارد. o مواردی که برای تشخیص یک مشکل روانشناختی به عنوان اختلالات شخصیتی مطرح می‌شوند موارد زیر هستند: 1. تجربه‌ ناراحتی‌های عمیق، عذاب‌های جسمانی و یا هیجانی 2. نامتعارف و عجیب از نظر متوسط اجتماع (غیرقابل‌قبول از نظر اجتماعی و فرهنگی) 3. انجام فعالیت‌ها یا بروز رفتارهایی که خود و دیگران را با مشکلات جدی و خطر روبه‌رو می‌کند (خودآسیبی یا دگرآسیبی) 4. کاهش محسوس و آزاردهنده توانایی انجام کارها (حتی کارهای عادی و روزمره)  دلایل ابتلا به اختلالات شخصیت هر اتفاقی درون انسان، جسمی و همچنین روحی و روانی، منشا خاصی دارد. بنابراین نمی‌توان گفت اتفاقاتی درباره هر موضوعی رخ می‌دهند، بدون دلیل هستند. اختلال شخصیت نیز از این قاعده مستثنی نیست و دلایل گوناگونی باعث بروز و ظهور آن می‌شوند. برخی از افراد معتقدند که بروز اختلال شخصیت به دلیل شرایط محیطی و تجربیات و الگوهای فکری و رشدی افراد پایه‌ریزی می‌شوند و به مرور در زندگی فرد بروز می‌کنند. برخی دیگر معتقدند عوامل ژنتیکی در بروز انواع اختلالات شخصیتی نقش دارند و احتمال ابتلای فردی که در خانواده او، کسی به یکی از اختلالات مبتلا بوده، بیش از دیگران است. به طور کلی می‌توان گفت دلیل اختلال شخصیت و ابتلای افراد به آن، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و عوامل محیطی است. تشخیص این دلایل و پیدا کردن نقطه کانونی آن، تنها بر عهده روانشناس یا روانپزشک متخصص است که در زمینه درمان اختلالات شخصیتی مهارت زیادی دارد. اختلال یا نابهنجاری بر اساس چهار خصیصه تعریف شده‌ است که عبارتند از: 1- پریشانی: تجربه عذاب هیجانی یا جسمانی، در زندگی متداول 2- اختلال: کاهش توانایی فرد در انجام امور روز مره به‌طوری‌که نتواند کارهایش را به نحو مطلوب انجام دهد. 3- به مخاطره انداختن خود و دیگران با کارهایی که انجام می‌دهند. 4- از لحاظ اجتماعی و فرهنگی غیرقابل قبول باشد. اشخاصی که به اختلال‌های شخصیتی دچار هستند، صفات شخصیتی ناسازگارانه دارند و این صفت‌ها آن‌قدر ژرف و عمیق حکاکی شده‌اند که در برابر هرگونه تغییر و دگرگونی مقاومت می‌کنند. در بیشتر مواقع این اشخاص گمان می‌کنند دیگران باید تغییر کنند تا با آن‌ها مطابقت داشته باشند و نه بر عکس. اشخاص مبتلا به اختلال‌های شخصیت خود و دنیا را به گونه‌ای تفسیر می‌کنند که برایشان به شدت ناراحت‌کننده است یا توانایی آن‌ها را برای زندگی عادی از بین می‌برد. تجربه‌های ناسازگارانه آن‌ها از خود و دنیا از کودکی و نوجوانی آغاز می‌شود و به‌تدریج و در همه جا بر زندگی‌شان تأثیر می‌گذارد. اختلال‌های شخصیت، انواع مختلف دارد و اندیشه، احساسات، و رفتارهای مورد تجربه شخص بسته به نوع اختلال شخصیت می‌تواند متفاوت باشد. شخصیت می‌تواند سازگار یا ناسازگار باشد و این ارتباط نزدیکی با «انعطاف‌پذیری» دارد. اختلال شخصیت یعنی «رفتارهای ناسازگار و انعطاف‌ناپذیر در برخورد با محیط و موقعیت‌ها».  انواع اختلالات شخصیت انواع اختلال شخصیت در دنیا وجود دارد که بنا به شرایط و پیش‌زمینه‌هایی در افراد بروز می‌کنند. هر فرد ممکن است به یکی از این اختلالات مبتلا شود و شدت و ضعف آن نیز با دیگران متفاوت باشد. انواع اختلالات شخصیتی را می‌توان به شکل زیر دسته‌بندی کرد: اختلالات گروهA اولین گروه از اختلالات شخصیتی با عنوان گروه عجیب و غیرعادی شناخته می‌شوند. این دسته به گروه کوچک‌تر تقسیم می‌شوند:  اختلال شخصیت پارانوئید: افرادی که به عنوان شخصیت پارانوئید شناخته می‌شوند افرادی هستند که نسبت به دیگران به شدت بی‌اعتمادند. آن‌ها به سختی به دیگران اعتماد می‌کنند و حالت تدافعی بسیار شدیدی نسبت به دیگران دارند.  اختلال شخصیت اسکیزوتایپال: یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیت در نوع A اختلال شخصیت اسکیزوتایپال است. فردی که به این اختلال مبتلاست، نسبت به دیگران بسیار شکاک هستند و درباره هر فردی که به آن‌ها نزدیک می‌شود، احساس نگرانی می‌کنند. این افراد دارای افکار و عقاید بسیار عجیبی هستند که به دلیل وجود آن، از ارتباط و رفت‌وآمد با دیگران خودداری می‌کنند.  اختلال شخصیت اسکیزوئید: فردی که به این نوع اختلال شخصیت مبتلاست، بسیار منزوی است و در بروز هیجانات خود سرد عمل می‌کند. این افراد نمی‌توانند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند و بسیار خجالتی هستند. اختلالات گروه B افرادی که در گروه B اختلالات شخصیتی جای می‌گیرند، کسانی هستند که به عنوان افراد دمدمی، احساساتی و یا نمایشی شناخته می‌شوند. این نوع اختلال هم به زیر مجموعه‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند:  اختلال شخصیت ضد اجتماعی: این افراد رفتارهای خاصی را از خودشان بروز می‌دهند که با قوانین اجتماعی و نرمال ناسازگار است. این افراد در برابر رفتارهای خود هیچگونه احساس شرم و ناراحتی ندارند.  اختلال شخصیت مرزی: کسانی که به عنوان افرادی با اختلال شخصیت مرزی شناخته می‌شوند، در خلقیات خود دچار نوسانات بسیار شدید هستند. آن‌ها رفتارهای عاطفی و خلقی ناپایداری را بروز می‌دهند.  اختلال شخصیت خودشیفته: این افراد به شکل بسیار شدید و اغراق آمیزی خودشان را مهم و مستحق همه چیز می‌دانند.  اختلال شخصیت نمایشی: کسانی که به این نوع اختلال مبتلا هستند بسیار هیجانی و تحریک‌پذیر رفتار می‌کنند و و بروز بیرونی شدید و نمایشی دارند. اختلالات گروه C گروه آخر در طبقه‌بندی اختلالات شخصیتی، گروه مضطرب و هراسان هستند. افرادی که در این گروه قرار می‌گیرند نیز با ویژگی‌های خاصی شناخته می‌شوند که هر کدام به نوعی، زندگی نرمال فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.  اختلال شخصیت وسواسی: این افراد به شکل کاملا افراطی، کمالگرا و انعطاف‌ناپذیرند. دوست دارند هر چیزی سرجای خودش باشد و به مسائل بسیار جزیی توجه زیادی دارند.  اختلال شخصیت دوری‌گزین: افرادی که با عنوان این شخصیت تشخیص داده می‌شوند، عموما به شدت از اجتماع و ارتباط با دیگران دوری می‌کنند و احساس بی‌لیاقتی نسبت به خود دارند. این افراد نسبت به ارزیابی منفی از سوی دیگران بسیار حساس‌اند.  اختلال شخصیت وابسته: این دسته از افراد وابستگی روانی بسیار زیادی به دیگران دارند و تصور می‌کنند که بدون حضور افراد دیگر قادر به انجام هیچ کاری نیستند.  درمان اختلال شخصیت آن‌چه درباره درمان اختلالات شخصیت اهمیت دارد، سرعت تشخیص و شروع درمان آن است. بنابراین هر چه یک اختلال زودتر و دقیق‌تر تشخیص داده شود، احتمال کنترل و بهبود آن نیز بسیار بیشتر است. برای درمان اختلالات شخصیت می‌بایست به یک درمانگر متخصص و حرفه‌ای مراجعه شود. روان درمانی اولین راه تشخیص و درمان اختلالات شخصیتی است که تاثیر زیادی در بهبود حال و کنترل مشکلات فرد دارد. روان درمانی به فرد کمک می‌کند که به شکل بسیار بهتری بر مشکلات خود واقف شده، آن‌ها را بشناسد، به پذیرش برسد و سپس درمان شود. یکی دیگر از راه‌های درمان اختلال شخصیت دارو درمانی است که به تشخیص روانشناس و تجویز و تشخیص روانپزشک انجام می‌گیرد. عموما روانپزشک با بررسی شرایط فرد، میزان و نوع اختلال را در او تشخیص می‌‍دهد و متناسب با آن اقدام به تجویز دارو می‌کند. باید این نکته را مد نظر داشت که داروهای روانشناسی پس از چهار هفته از مصرف اثربخشی خودشان را بروز می‌دهند. بنابراین باید به طور پیوسته و مستمر از آن‌ها استفاده کرده و از قطع ناگهانی آن پرهیز کرد.  ملاک‌های تشخیصی کلی برای اختلال شخصیت یک الگوی پایدار در گستره وسیعی از موقعیت‌های شخصی و اجتماعی، انعطاف‌ناپذیر و فراگیر است. این الگوی پایدار از لحاظ بالینی به پریشانی یا اختلال قابل ملاحظه در کارکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم کارکرد منجر می‌شود. این الگو، با ثبات و طولانی مدت است و آغاز آن را می‌توان دست کم در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی جستجو کرد. این الگوی پایدار به نحو بهتری به عنوان جلوه یا پیامد اختلال روانی دیگر تبیین نمی‌شود. این الگوی پایدار ناشی از اثرات فیزیولوژیایی مستقیم یک ماده (مانند سوء مصرف یک دارو، دارو درمانی) یا یک بیماری جسمانی (مانند آسیب سر) نیست. این الگوی پایدار از رفتار و تجربه درونی که به میزان قابل ملاحظه‌ای با انتظارات فرهنگی فرد مغایرت دارد. این الگو در دو (یا بیشتر از دو) مورد از موارد زیر آشکار می‌شود:  شناخت (یعنی راه‌های ادراک و تفسیر خویشتن، دیگران و رویدادها)  هیجان پذیری (یعنی دامنه، شدت، نااستواری هیجانی و مناسب بودن پاسخ هیجانی)  کارکرد میان فردی  کنترل تکانه o منابع 1- "Personality disorders - Symptoms and causes". Mayo Clinic. Retrieved 26 January 2019. 2- Niedtfeld I (July 2017). "Experimental investigation of cognitive and affective empathy in borderline personality disorder: Effects of ambiguity in multimodal social information processing". Psychiatry Research. 253: 58–63. doi:10.1016/j.psychres.2017.03.037. PMID 28351003. S2CID 13764666. 3- Beckwith H, Moran PF, Reilly J (May 2014). "Personality disorder prevalence in psychiatric outpatients: a systematic literature review". Personality and Mental Health. 8 (2): 91–101. doi:10.1002/pmh.1252. PMID 24431304.  گرد آوری و تصحیح: دکتر نسرین دانش (روانپزشک)، الهه قربانپور (کارشناسی ارشد آمار زیستی، مدرس) «درج و انتشار مقالات تنها با ذکر نام و عنوان نویسندگان، بلا مانع و در غیر اینصورت، مشمول سرقت ادبی بوده و مورد پیگرد قانونی خواهد بود».