هیپنوتیزم یا خوابگری، Hypnosis، شاخه‌ای از علم روان‌شناسی است که در آن به وسیله تلقین، شخص در حالت خاصی از هوشیاری قرار می‌گیرد. هیپنوتیزم موجب تسلط دیگری بر فرد نمی‌شود، بلکه دیگری با ضمیر ناخودآگاه آدمی به مکالمه و القای تلقینات می‌پردازد. هیپنوتیزور نمی‌تواند هرآنچه دوست داشت به سوژه تلقین کند. هیپنوتیزم یک امر خارق‌العاده نبوده و کارایی عجیب و غریب نیز ندارد. هیپنوتیزم در حقیقت یک حالت تغییریافته از آگاهی و افزایش آرامش است که تمرکز را بهبود می‌بخشد. خوابگری معمولاً تحت‌نظر یک متخصص یا هیپنوتیزم درمانگر آموزش‌دیده و با استفاده از تکرار کلامی و تصاویر ذهنی انجام می‌شود. در طول هیپنوتیزم، اکثر افراد احساس آرامش و ریلکس بودن می‌کنند. این روش باعث می‌شود که افراد نسبت به پیشنهادات برای ایجاد تغییرات سالم در احساسات، عواطف، خاطرات، افکار یا رفتارهای خود جبهه نگیرند و بتوانند با دید بازتری نسبت به پیشنهادات واکنش نشان دهند. هیپنوتیزم می‌تواند به افراد کمک کند که کنترل بیشتری روی رفتارهایی که می‌خواهند تغییر دهند داشته باشند. به‌علاوه ممکن است به فرد کمک کند که بهتر با اضطراب یا درد کنار بیاید. درست است که سوژه در حین هیپنوتیزم پذیرای پیشنهادات بوده، اما در طول جلسات خوابگری کنترل رفتار خویش را از دست نمی‌دهد. هیپنوز خواب نیست. امواج مغزی در این حالت با امواج مغزی حالت خواب در بسیاری موارد فرق می‌کند. از یک منظر هیپنوز با تلقین معمولی هم فرق دارد؛ چرا که مناطقی که بر اثر تلقین تحریک می‌شود با مناطق تحریک شده هنگام هیپنوز متفاوت است. در طی این فرایند، شخص هیپنوتیزور قادر است هر آنچه در نظر دارد به شخص هیپنوتیزم شده القا کند؛ زیرا در این حالت تلقینات هیپنوتیزور به جای حواس بدن عمل می‌کند و ضمیر ناخودآگاه انسان را تحت کنترل خویش قرار می‌دهد. البته هرآنچه هیپنوتیزور می‌خواهد به هیپنوتیزم شونده تحمیل و تلقین نمی‌شود، به بیان دیگر هیپنوز جبر ایجاد نمی‌کند. • تاریخچه نظرات زیادی درباره این‌که چه کسی هیپنوتیزم را شروع کرد، وجود دارد. هندوهای هند اولین کسانی بودند که آن‌ها این شیوه را بنیان نهادند و از آن به عنوان یک دارو برای سلامتی استفاده کردند. امروزه این یکی از کاربردهای اصلی هیپنوتیزم است و به روان‌شناسی مربوط می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد هیپنوتیزم به گذشته‌های دور برمی‌گردد. اما پیشرفت‌های مهم هیپنوتیزم در سال ۱۸۴۲، هنگامی که جیمز برید شروع به بررسی بیشتر آن کرد، رخ دادند. او که «پدر هیپنوتیزم جدید» نامیده می‌شود اعتقاد نداشت که خواب مغناطیسی باعث هیپنوتیزم می‌شود و فکر می‌کرد که خلسه‌ها فقط یک «خواب عصبی» هستند. وی در سال ۱۸۴۳ کتابی درباره این موضوع به نام «نوریپنولوژی» نوشت. • محدودیت‌های قانونی هیپنوتیزم هیپنوتیزم افراد به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم در طول تاریخ و در کشورهای مختلف، تحت نظارت قانون و تنظیمات قانونی بوده ‌است. اگر چه در مجموعه‌ای از کشورها هیچ قانونی مستقیماً به تعریف و تنظیم محدودیت‌های قانونی هیپنوتیزم نپرداخته ‌است، اما مقررات مربوط به هیپنوتیزم، در حوزه‌های مختلفی از قانون، مانند بهداشت، اقتصاد و حقوق کیفری بازتاب یافته و عملاً تنظیمات قانونی اعمال شده‌ است. در سال‌های اخیر مقررات بیشتری بر هیپنوتیزم، در قوانین بعضی از کشورها اعمال می‌شود. در کشورهایی نظیراتریش، استرالیا، سوئد و نروژ، از گذشته قوانینی وجود داشت که تنها به پزشکان، دندانپزشکان و روانشناسان اجازه کاربرد هیپنوتیزم را می‌داد، اما به مجوز و تأیید جداگانه ای نیاز نبود. درقوانین ایران نیز در شرایط خاصی که مدارک کافی برای صدور حکم قطعی وجود ندارد، استفاده از هیپنوتیزم برای یافت شواهد فرعی مجاز دانسته شده ‌است. اما شواهدی که توسط هیپنوتیزم به دست آمده باشد، دارای اعتبار مستقل نیست و اقرار قابل استناد، محسوب نمی‌شود. • هیپنوتیزم درمانی یا هیپنوتراپی هیپنوتیزم درمانی که به آن هیپنوتیزم هدایت شده نیز گفته می‌شود، نوعی روان درمانی است که از آرامش، تمرکز شدید و توجه شدید برای دستیابی به حالت هوشیاری یا ذهن آگاهی بالا استفاده می‌کند. به عبارت دیگر، فرد را در حالت «ترنس» یا تغییر یافته آگاهی قرار می‌دهد. این شکل از درمان با هدف استفاده از ذهن برای کمک به کاهش یا کم کردن بسیاری از مسائل مانند روان‌پریشی، فوبیا و عادات ناسالم، مخرب یا خطرناک مانند سیگار کشیدن یا نوشیدن زیاد مشروبات الکلی به عنوان طب جایگزین در نظر گرفته می‌شود. هدف از هیپنوتیزم، ایجاد تغییر مثبت در فرد در حالت نیمه بیهوشی یا خواب (خلسه) است. اگرچه هیپنوتیزم بحث برانگیز بوده است، اما اکثر پزشکان در حال حاضر توافق دارند که می‌تواند یک تکنیک درمانی قدرتمند و موثر برای طیف گسترده‌ای از شرایط، از جمله درد، اختلال اضطراب و اختلالات خلقی باشد. • انواع هیپنوتیزم یکی از بزرگ‌ترین تصورات غلط در مورد هیپنوتیزم این است که فقط یک نوع هیپنوتیزم وجود دارد. اما در واقع انواع مختلفی از هیپنوتیزم یا خوابگری وجود دارد. خوابگری یک حوزه وسیع است که دارای شاخه‌ها و زیر شاخه‌های زیادی بوده و متخصص بر اساس نوع مشکل و شرایط فرد، از یکی از روش‌ها استفاده می‌کند. 1- هیپنوتیزم سنتی هیپنوتیزم سنتی شاید محبوب‌ترین شکل هیپنوتیزم است که اغلب هنگام فکر کردن به هیپنوتیزم به ذهن افراد می‌رسد. این نوع متکی به پیشنهادات و دستوراتی است که در حالت هیپنوتیزم به فرد داده می‌شود و می‌تواند بر رفتار، افکار یا احساسات او در مورد چیزی تأثیر بگذارد. 2- هیپنوتیزم اریکسونی هیپنوتیزم اریکسونی که به ‌افتخار میلتون اریکسون (پدر هیپنوتیزم مدرن) نام‌گذاری شده است، یک نوع رایج از هیپنوتیزم است. در این روش خوابگری، به ‌جای پیشنهادات یا دستورات مستقیم، از استعاره، داستان‌سرایی و پیشنهادهای غیر مستقیم استفاده می‌شود. تئوری پشت این تکنیک این است که فرد کمتر در برابر پیشنهادات غیر مستقیم مقاومت می‌کند و این امر می‌تواند به سوژه کمک کند که بهتر آن‌ها را انجام دهد یا جذب کند. 3- هیپنوتیزم رگرسیون هیپنوتیزم رگرسیون (Regression Hypnotherapy) شامل نوعی از درمان خوابگری است که فرد را به گذشته برمی‌گرداند. هدف این نوع هیپنوتیزم یافتن دلیل یک موضوع یا مشکل در زمان حال است. در این روش، فرد به خاطرات گذشته‌ خود هدایت می‌شود و رویدادهای گذشته تجزیه ‌و تحلیل می‌شوند تا وضعیت فعلی او بهتر درک شود. هیپنوتیزم رگرسیون اغلب به‌ عنوان آخرین راه‌ حل برای ایجاد تغییر در رفتار یا دیدگاه استفاده می‌شود. این تکنیک به یک درمانگر آموزش‌ دیده، مسلط و مجرب نیاز دارد؛ زیرا بازبینی برخی از رویدادهای گذشته ممکن است آسیب‌زا و دردناک باشد. 4- هیپنوتیزم درمانی شناختی - رفتاری (CBH) هیپنوتیزم درمانی شناختی - رفتاری (CBH) به شدت از درمان شناختی - رفتاری (CBT) استفاده می‌کند و از انواع تکنیک‌های هیپنوتیزم درمانی برای ایجاد تغییر مثبت در افکار یا رفتار فرد استفاده می‌کند. اگرچه بحث‌هایی در انجمن هیپنوتیزم درمانی در مورد تعریف دقیق و ماهیت آن وجود دارد، اما این حالت شباهت‌های زیادی با سایر انواع هیپنوتیزم دارد. این شکل از هیپنوتیزم از ابزارها و عوامل روان‌شناختی مختلفی مانند تخیل، مفهوم‌سازی و پیشنهاد استفاده می‌کند تا به فرد در درک هر موضوعی که با آن روبرو ست، کمک کند. 5- هیپنوتیزم چشمی یا هیپنوتیزم از راه دور هیپنوتیزم از راه دور که با نام تله هیپنوتیزم هم شناخته می‌شود، یکی دیگر از انواع خوابگری است. در این روش همان‌طور که از اسمش پیداست دو طرف از نظر فیزیکی به هم نزدیک نیستند و یک شخص پیام ذهنی مورد نظرش را به شخصی که در جایی دورتر قرار دارد، منتقل می‌کند تا کاری که مد نظر او بوده، انجام دهد. در این روش نیز نمی‌توان شخص را مجبور به انجام کاری کرد که با اصول اخلاقی و عقایدش در تضاد است و باید او در سطح ناخودآگاه از کار یا تغییری که می‌خواهد انجام دهد رضایت داشته باشد. 6- هیپنوتیزم درمانی متمرکز بر راه حل این نوع هیپنوتیزم درمانی بر ارزیابی وضعیت فعلی سوژه و تصمیم گیری در مورد آینده او تمرکز دارد و به شدت به هدف گذاری متکی است. همچنین بیشتر بر یافتن راه حلی برای یک موضوع یا مشکل خاص تمرکز می‌کند، تا اینکه علت یا دلایل آن را کشف کند. این نوع هیپنوتیزم، درمانی مراجع محور است، جایی که سوژه رهبری جلسات را بر عهده می‌گیرد و هیپنوتیزم درمانگر وی به عنوان یک تسهیل کننده در تعیین راه حل مناسب به سوژه کمک می‌کند. ماهیت آن مشارکتی است و موفقیت آن به همکاری سوژه و هیپنوتیزم درمانگر برای یافتن بهترین راه حل‌ها برای دستیابی به اهداف او بستگی دارد. 7- برنامه ریزی عصبی - زبانی (NLP) اگرچه در مورد اینکه آیا این روش نوعی از هیپنوتیزم درمانی است یا خیر اختلاف نظر وجود دارد، اما شکی نیست که برنامه ریزی عصبی - زبانی و هیپنوتیزم شباهت‌های زیادی دارند. در واقع، بسیاری از هیپنوتراپیست‌ها از آن به عنوان ابزاری برای کمک به مراجع برای ایجاد تغییر دلخواه استفاده می‌کنند. NLP رابطه بین حواس سوژه و نحوه پردازش زبان را به عنوان راهی برای ایجاد تغییر مثبت در زندگی وی بررسی می‌کند. • نحوه عملکرد هیپنوتیزم در طول هیپنوتیزم، یک هیپنوتیزم کننده یا هیپنوتیزم درمانگر آموزش دیده حالت تمرکز شدید یا توجه متمرکز را به فرد القا می‌کند. این یک فرآیند هدایت شده با نشانه‌های کلامی و تکرار است. حالت خلسه مانندی که سوژه وارد می‌شود ممکن است از بسیاری جهات شبیه به خواب به نظر برسد، اما او کاملاً از آنچه در حال وقوع است آگاه می‌باشد. در حالی که سوژه در این حالت خلسه مانند بوده، درمانگر پیشنهاداتی را ارائه می‌دهد که به او کمک می‌کند تا به اهداف درمانی خود دست یابد. از آنجایی که سوژه در حالت تمرکز شدید بوده، نسبت به پیشنهادات یا توصیه‌هایی که در حالت عادی ذهنی‌، ممکن است آن‌ها را نادیده گرفته یا نسبت به آن‌ها بی توجه باشد، پذیرش بیشتری خواهد داشت. هنگامی که جلسه کامل شد، درمانگر سوژه را از حالت خلسه بیدار می‌کند، یا اینکه خود به تنهایی از آن خارج خواهد شد. • هیپنوتراپی هیپنوتراپی کمک گرفتن از روش‌های مختلف هیپنوتیزم برای درمان بسیاری از اختلالات در نظر گرفته شده و درمانگر حالت تمرکز شدید را در فرد القا می‌کند. • در هنگام هیپنوتیزم چه اتفاقی برای مغز می افتد؟ امروزه به نظر می‌رسد مطالعات تصویربرداری مغز تأیید می‌کند که هیپنوتیزم یک حالت تغییر یافته است. مطالعات متعدد با استفاده از الکتروانسفالوگرافی (EEG)، توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) و تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) ، تغییرات مشخصی را در مغز در طول هیپنوتیزم و در پاسخ به پیشنهاد نشان می‌دهد. مطالعات تصویربرداری مغزی که اثر کلی حالت هیپنوتیزم را مشاهده می‌کنند (بر خلاف اثرات پیشنهادات خاص)، نشان داده‌اند که هیپنوتیزم باعث تغییرات قابل مشاهده در نواحی مغز و سیستم‌های درگیر در موارد زیر می‌شود: o فیزیولوژی مغز o آگاهی و احساس خود o جذب توجه و تفکر مفهومی خود به خود o تمرکز، کنترل توجه و عملکرد اجرایی (استدلال، حل مسئله، برنامه ریزی، خودکنترلی و انعطاف پذیری شناختی). o عملکردهای بالاتر قشر مغز. o آگاهی و کنترل فرآیندهای درونی بدن و احساسات. o ارزیابی عاطفی و نگرانی. مطالعاتی که اثرات پیشنهادات هیپنوتیزمی را مشاهده می‌کنند اغلب بر پاسخ عصبی فیزیولوژیکی به پیشنهادات درد، عملکرد حرکتی و فلج اندام، تصویرسازی ذهنی و حافظه متمرکز شده‌اند. این مطالعات نه تنها نشان می‌دهند که تغییرات در فیزیولوژی مغز رخ می‌دهد، بلکه این تغییرات پدیده‌ها و رفتارهای مشاهده شده در هیپنوتیزم را نیز توضیح می‌دهد. نشان داده شده است که پیشنهاد هیپنوتیزم بر نواحی مغز و سیستم‌های درگیر در موارد زیر تأثیر می‌گذارد: o خواب و هوشیاری o کنترل محرک‌ها o عملکردهای خودمختار، احساسات، انگیزه، کنترل تکانه، پیش بینی پاداش و تصمیم گیری o درک رنگ o استدلال و تصمیم گیری o تصویرسازی، خودآگاهی و کنترل حرکتی o هیپنوتیزم و مغز انسان o فعالیت عصبی در هیپنوتیزم هیپنوتیزم باعث تغییراتی در فعالیت و اتصال مغز می‌شود که با کاهش خودآگاهی، افزایش کنترل احساسات درونی و نگرانی کمتر سازگار است. مطالعه‌ای که توسط محققان دانشگاه استنفورد در ژوئیه 2016 انجام شد، آنچه را که در طول هیپنوتیزم در مغز اتفاق می‌افتد، بررسی کرد. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی کاربردی (fMRI) برای مشاهده فعالیت مغز در 57 نفر در هیپنوتیزم استفاده شد. تغییرات در سه ناحیه خاص مغز مشاهده شد و نشان داد که: کاهش اتصال بین قشر پیش‌پیشانی - پشتی جانبی (بخشی از شبکه کنترل اجرایی درگیر در برنامه ریزی و تصمیم گیری) و قشر کمربندی خلفی (بخشی از شبکه حالت پیش فرض فعال در طول تفکر مرتبط با خود). این ارتباط کاهش‌ یافته بین برنامه‌ریزی اقدامات و خودآگاهی ممکن است دلیل فوری بودن عملی باشد که در طول هیپنوتیزم انجام می‌شود. در هیپنوتیزم، مانند حالت‌های جذب عمیق در یک کار یا عملکرد، شخص به طور خود به خودی عمل می‌کند، بدون اینکه در مورد اعمال فکر کند. افزایش اتصال بین قشر جلویی پیشانی - پشتی جانبی (بخشی از شبکه کنترل اجرایی درگیر در برنامه ریزی و تصمیم‌گیری) و اینسولا (بخشی از شبکه برجسته که در حس کردن و تنظیم فرآیندهای درونی بدن نقش دارد) این ممکن است مسئول افزایش کنترل بر فرآیندهای بدنی و عاطفی در هیپنوتیزم باشد. کاهش فعالیت در قشر کمربندی قدامی پشتی (بخشی از شبکه برجسته که در ارزیابی احساسی خطاها و نگرانی‌ها نقش دارد). ACC پشتی نیز در حین عملکرد پر تلاش فعال است. این کاهش فعالیت ممکن است توضیح دهد که چرا در هیپنوتیزم و حالت‌های جذب عمیق، اعمال و عملکرد بدون زحمت و با نگرانی کمتر انجام می‌شود. کاهش فعالیت در بخش‌هایی از شبکه حالت پیش‌فرض مغز (DMN) باعث افزایش جذب توجه می‌شود. DMN شبکه‌ای از نواحی مغزی متقابل است و زمانی فعال است که فرد درگیر کاری نیست و در هنگام فکر کردن، به خاطر سپردن و رویاپردازی است. DMN زمانی که فردی درگیر یک کار هدفمند باشد یا توجه او کاملاً جذب چیزی شده باشد فعال نیست. هیپنوتیزم فعالیت DMN را کاهش می‌دهد. کاهش فعال شدن DMN در تمرین کنندگان طولانی مدت مدیتیشن نیز مشاهده می‌شود. این واقعیت که مغز تحت هیپنوتیزم کاهش فعالیت DMN را نشان می‌دهد، از تعریف هیپنوتیزم به عنوان یک حالت جذب توجه پشتیبانی می‌کند، نه حالتی که در آن فرد هوشیاری خود را از دست می‌دهد. هیپنوتیزم پاسخ‌های عصبی مشابه تفکر مفهومی خود به خودی را نشان می‌دهد. شاید به همین دلیل است که هیپنوتیزم می‌تواند خلاقیت و بینش را برانگیزد. هیپنوتیزم فعالیت را در نواحی مغز که در تنظیم هوشیاری دخیل هستند تعدیل می‌کند. • روان درمانی از هیپنوتیزم برای درمان تعدادی اختلالات فیزیولوژیک و روان شناختی استفاده می‌شود. در پزشکی، از هیپنوتیزم برای کاستن از اضطراب مربوط به عمل‌های پزشکی و دندان پزشکی، آسم، بیماری‌های معده و روده، تهوع ناشی از شیمی درمانی و مدیریت درد، استفاده می‌شود. استفاده از هیپنوتیزم برای حل مشکلات عاطفی-هیجانی بیش از همه بحث‌برانگیز بوده‌است. طرفداران استفاده تراپوتیک از هیپنوتیزم می‌گویند که این کار به روان درمانگران اجازه می‌دهد تا خاطرات واپس رانده‌ای را که در پشت پرده مشکلات روان شناختی قرار دارند کشف کنند. اگر چه همه افراد را می‌توان هیپنوتیزم کرد؛ اما توانایی هر فردی در هیپنوتیزم شدن با دیگری متفاوت است. ترس یا نگرانی فرد در مورد هیپنوتیزم، ممکن است در توانایی هیپنوتیزم شدن او اختلال ایجاد کند یا مانع از آن شود. مانند هر درمان دیگری، هیپنوتیزم نیز ممکن است برای برخی شرایط خاص یا در افراد خاص بهتر عمل کند. عوارض هیپنوتراپی در افرادی که مشکلات روانی شدیدی دارند، مانند علائم روان پریشی، از جمله توهم و هذیان، مشاهده می‌شود. همچنین ممکن است برای کسی که از مواد مخدر یا الکل استفاده می‌کند، نامناسب باشد. همچنین در مورد استفاده از هیپنوتیزم برای مدیریت اتفاقات استرس‌زایی که در اوایل زندگی رخ دادند نیز باید احتیاط کنید. استفاده از هیپنوتیزم در این مواقع ممکن است خاطرات نادرستی ایجاد کند و باعث ناراحتی و اضطراب بیشتری شود. • مراحل هیپنوتیزم هیپنوتیزم شامل دو مرحله اصلی است که معمولاً به آنها “القا” و ” پیشنهاد ” گفته می‌شود. - مرحله القا در هیپنوتیزم در طی القا، به طور معمول به فرد گفته می‌شود که آرام شود و توجه خود را متمرکز کند. بیمار در این مرحله هیپنوتیزم می‌شود که می‌تواند از چند ثانیه تا 10 دقیقه یا بیشتر نیز ادامه یابد. هدف از القا این است که ذهن را ساکت کرده و توجه بیمار بر روی صدا و راهنمایی‌های درمانگر یا مشاور متمرکز شود. - مرحله پیشنهاد در هیپنوتیزم مرحله “پیشنهاد” شامل مکالمه با شخص هیپنوتیزم شده از طریق حوادث فرضی و سناریوهایی است که برای مقابله با رفتارها و احساسات غیر مفید انجام می‌شود. از بیماران خواسته می‌شود که رویدادهای خیالی را که به نظر واقعی هستند، تصور کنند. نوع پیشنهادات که به هر بیمار داده می‌شود به چالش منحصر به فرد او بستگی دارد. • ابزار و تکنیک‌های مورد استفاده در القای هیپنوتیزم القای هیپنوتیزم اولین فرآیندی است که یک هیپنوتیزم کننده برای قرار دادن مراجعان در حالت خلسه استفاده می‌کند، جایی که آن‌ها نسبت به پیشنهادات بازتر هستند. برخی از ابزارها یا تکنیک‌های مورد استفاده در القای هیپنوتیزم شامل موارد زیر می‌باشند: 1- تکنیک ریلکسیشن: یکی از تکنیک‌های رایج مورد استفاده توسط درمانگر، ریلکسیشن است؛ یک مراجع در حالت آرامش ممکن است به حالت خلسه رفته و ذهن او برای پیشنهاد باز باشد. مراجعان آرام تمایل بیشتری به صحبت با درمانگر دارند و پذیرای پیشنهادات غیرمستقیم هستند. 2- تکنیک دست دادن: در بیشتر جوامع، دست دادن رایج‌ترین شکل احوالپرسی است. میلتون اریکسون علاوه بر هیپنوتیزم درمانی از تکنیک دست دادن به عنوان راهی برای ایجاد خلسه هیپنوتیزمی استفاده می‌کند. با دست دادن، ضمیر ناخودآگاه با برهم زدن هنجار اجتماعی رایج شوکه می‌شود. هیپنوتیزم کننده الگوی ایجاد شده توسط ذهن ما را با گرفتن مچ دست یا کشیدن سوژه به جلو و خارج از تعادل، به روشی غیرعادی از دست دادن، قطع می‌کند. ناگهان، با الگوی منقطع، ضمیر ناخودآگاه برای پیشنهادات باز می‌شود. 3- تکنیک بازوی شناور: تکنیک شناور شدن بازو یک تکنیک کلاسیک اریکسونی برای القای هیپنوتیزم است. این روش با بستن چشم‌های مراجع شروع شده و از آن‌ها خواسته می‌شود تا متوجه تفاوت بین بازوهای خود شوند. به عنوان مثال، ممکن است بگویند بازو سرد یا گرم، سبک یا سنگین است. پیشنهاداتی توسط هیپنوتیزور در مورد احساسات هر بازو ارائه می‌شود. در حالت خلسه، مراجعین ممکن است به سادگی در ذهن خود باور کنند که بازوی خود را بلند کرده اند یا ممکن است به صورت فیزیکی بازوی خود را بلند کنند. در هر صورت، القاء موفق حاصل می‌شود. 4- اشاره چشم: نیم‌کره راست مغز خلاقیت و هوشیاری را مدیریت کرده در حالی که نیم‌کره چپ، حوزه عملی و ناخودآگاه را مدیریت می‌کند. در طول مکالمه، جهت چشم‌های مراجع نشان دهنده کره‌ای از مغز است که به آن دسترسی دارید، نگاه به سمت راست نشان دهنده دسترسی به آگاهی و خروج از ناخودآگاه است. 5- تجسم و تصویرسازی: خلسه و نیز پیشنهادها را می‌توان با استفاده از تکنیک تجسم القا کرد. به عنوان مثال، می‌توان از مراجع خواست که اتاقی را که با آن آشناست به یاد آورده تا از تمام جزئیات اتاق مانند پنجره‌ها، کف، نور، دیوار، نقاشی و غیره تصویربرداری کند. پس از آن، فرد به اتاقی منتقل می‌شود که کمتر با آن آشنایی دارد. از آنجایی که فرد تلاش می‌کند تا جزئیات دقیق را به خاطر بیاورد، ذهن او برای پیشنهاد باز است. تجسم را می‌توان برای یادآوری خاطرات مثبت و تصاویر و تجربیات مثبت (عروسی، فارغ التحصیلی، جشن تولد) برای تغییر درک فرد از یک تصویر منفی استفاده کرد. 6- سقوط به عقب: مراجعین شوکه شده می‌توانند وارد حالت خلسه شوند. احساس به عقب افتادن یا سقوط مطمئن از سالم ماندن، به عنوان یک نسخه ملایم‌تر، سیستم ذهنی را شوکه می‌کند و ذهن را برای پیشنهاد باز می‌کند. با این حال، قطعا موضوع اصلی حذف نخواهد شد. 7- تثبیت چشم ها: به عنوان مثال، موقعیتی را در نظر بگیرید که شخصی در حال صحبت کردن است و شما به صورت خیره ماندن به یک آیتم جالب در اتاق هستید. اگر به طور کامل از آنچه صحبت می‌کند غافل شده اید، ممکن است در حالت خلسه بوده باشید. یکی از اشیاء معروفی که در القای خلسه استفاده می‌شود، «آونگ قدرت» یا «ساعت جیبی چرخان» است، اگرچه از هر جسمی می‌توان برای رسیدن به آن استفاده کرد. شی ضمیر ناخودآگاه را برای پیشنهاد باز می‌کند و خودآگاه را مشغول نگه می‌دارد. 8- شمارش معکوس تنفس: در مدیتیشن، از تنفس کنترل شده استفاده می‌شود، همچنین می‌تواند به عنوان یک شکل آسان از خود هیپنوتیزم عمل کند. 9- اسکن بدن: اسکن بدن یک روش محبوب است که در خود هیپنوتیزم استفاده می‌شود. اسکن را از بالای بدن با چشمان بسته شروع کرده، به آرامی از سر تا پاها اسکن می‌کنند. • کاربرد هیپنوتیزم در اواخر دهه 1700 میلادی، زمانی که گزینه‌های درمانی مؤثر دارویی و جراحی محدود شد، هیپنوتیزم به یک روش محبوب برای درمان برخی شرایط پزشکی تبدیل شد. هیپنوتیزم برای شرایطی مانند اضطراب، افسردگی، فوبیا و اختلالات کمبود توجه استفاده می‌شود که تصور نمی‌شود اساساً روان‌شناختی باشند، اگرچه پتانسیل یک مبنای روان‌شناختی برای بسیاری از شرایط ذکر شده وجود دارد. هیپنوتیزم به طور موثر در انواع تنظیمات پزشکی مانند مدیریت درد مزمن، زایمان، جراحی، دندانپزشکی و غیره استفاده شده است. مطالعات متعددی اثربخشی آن را در درمان اختلالات اضطرابی گزارش کرده‌اند. هیپنوتیزم ممکن است در درمان برخی از اختلالات پزشکی موثر باشد که در آن‌ها عوامل روانی باعث بروز علائم فیزیکی می‌شوند. کاربردهای رایج خوابگری عبارتند از: o درمان حملات پانیک o سندرم استرس پس از سانحه (PTSD) o انواع فوبیا o بی‌خوابی (ابتدا باید علت بی خوابی شبانه مشخص شود.) o آسم o بیماری‌های پوستی از جمله زگیل و پسوریازیس انجمن پزشکی آمریکا در سال 1958 و انجمن روانشناسی آمریکا در سال 1960 استفاده از هیپنوتیزم را به عنوان یک درمان کمکی تایید کردند. در انواع شرایط روحی و جسمی، اثربخشی آن ثابت شده است. بیشتر، کاربردهای معاصر هیپنوتیزم بالینی می‌تواند در چهار زمینه اصلی باشد: رفتاری، روانشناختی، پزشکی و خودسازی. کاربردهای پزشکی معاصر هیپنوتیزم شامل درمان، جراحی و دندانپزشکی است که استفاده از آن‌ها بر جنبه‌های جسمی و رفتاری بیماری تأثیر می‌گذارد. اگرچه روش هیپنوتیزم سنتی برای درمان اضطراب، افسردگی، فوبیا و اختلالات کمبود توجه استفاده می‌شود، رویکردهای مدرن یا مرسوم در هیپنوتیزم بالینی به عنوان درمان کمکی، مکمل یا جایگزین در پزشکی امروزی استفاده می‌شود. o هیپنوتیزم در درمان اختلالات افسردگی استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های درمانی بیشتر در درمان افسردگی مانند درمان هر اختلال روانی دیگر، شانس بیشتری برای نتایج موفقیت آمیز دارد. هیپنوتیزم به جهات مختلف به روشی هدفمند به عنوان یک ابزار بسیار کارآمد و انعطاف پذیر به کار می‌رود و آن را برای درمان افسردگی مناسب می‌کند. ممکن است برای کاهش اضطراب، افزایش پاسخگویی، قطع نشخوار فکری منفی و ایجاد امید مثبت استفاده شود. در الگوهای سفت و سخت و تحریف شده تفکر یا تفسیر رویدادها، هیپنوتیزم ممکن است با شدت بیشتری برای تسهیل انعطاف پذیری استفاده شود. o درمان اختلالات اضطرابی با استفاده از هیپنوتیزم هیپنوتراپی برای درمان اضطراب در درد حاد، بی‌دردی و استفراغ موثر گزارش شده است. o هیپنوتیزم و ترک سیگار هیپنوتیزم به عنوان یک درمان شناختی - رفتاری کمکی برای ترک سیگار استفاده شده است. درمان ترکیبی هیپنوتیزم و رفتار درمانی شناختی برای ترک سیگار بهتر از شرایط کنترل لیست انتظار بود. o مدیریت آلرژی به کمک هیپنوتیزم می‌توان با استفاده از یک رویکرد هیپنوتیزمی آلرژی‌هایی که مبنای احساسی دارند، را درمان کرد. o اثر هیپنوتیزم در درمان ناتوانی جنسی پتانسیل قوی هیپنوتیزم برای مدیریت ناتوانی جنسی در مقالات پزشکی از دهه 1960 ثبت شده است و این ادعا توسط کارآزمایی‌های بالینی اخیر تأیید شده است. میزان موفقیت 88 درصدی استفاده از هیپنوتیزم برای ناتوانی جنسی در تقریباً 3000 بیمار گزارش شده است. o درمان استفراغ با هیپنوتیزم در بسیاری از مواقع، شیمی‌درمانی با عوارض جانبی تهوع و استفراغ همراه است، این عوارض جانبی ناخواسته از جمله با هیپنوتیزم درمانی کاهش می‌یابد. نیاز به داروهای ضد استفراغ با استفاده از هیپنوتیزم برای مدیریت عوارض جانبی شیمی‌درمانی در کودکان مبتلا به تهوع و استفراغ به طور قابل توجهی کاهش یافت. o مدیریت اختلالات گوارشی به کمک هیپنوتیزم یکی از شایع‌ترین اختلالاتی که در عمل گوارش یافت می‌شود، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) است که علت آن پیچیده است؛ استرس عاطفی، خشم و افسردگی بر IBS تأثیر منفی می‌گذارد و در نتیجه علائم این اختلال را بدتر می‌کند. تأثیر مهم درمان هیپنوتیزمی در اکثر بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر نشان داده شده است. o تأثیر هیپنوتیزم بر زایمان تجربه بیماران تحت درمان با هیپنوتیزم در بدو تولد رضایت بخش بوده، هیپنوتیزم همچنین برای تسهیل زایمان در مامایی و زایمان کوتاه‌تر استفاده شده و نیاز به استفاده از داروهای ضد درد به میزان قابل توجهی کاهش داشته است. o بهبود مشکلات تنفسی با هیپنوتیزم هیپنوتیزم باعث بهبود عملکرد ریوی در بیماران مبتلا به آسم با هیپنوتیزم پذیری بالا و متوسط می‌شود. گروهی از محققان اثربخشی هیپنوتیزم را برای مدیریت حالات احساسی تشدید کننده انسداد راه‌های هوایی گزارش کردند. o کاربرد هیپنوتیزم در مدیریت درد بالینی به عنوان یک درمان کمکی، هیپنوتیزم بالینی برای کاهش درد در بیماران سرطانی و همچنین بیماری‌های مزمن شدید برای بیماران تحت مراقبت تسکینی موثر در نظر گرفته شد. در مدیریت درد مزمن یا درد ناشی از سرطان در کودکان، هیپنوتیزم به عنوان یک تکنیک موثر در نظر گرفته می‌شود. کاهش درد در بیماران مبتلا به سرطان سینه متاستاتیک با روش هیپنوتیزمی نیز گزارش شده است. o اثربخشی هیپنوتیزم در درمان سردرد و میگرن هیپنوتیزم به عنوان یک درمان موثر شناخته شده برای سردرد و میگرن در نظر گرفته می‌شود. o کاربرد هیپنوتیزم در افزایش عملکرد هیپنوتیزم ورزشی به بهبود عملکرد و رفاه یک ورزشکار یا کاربر کمک می‌کند. این شکل از هیپنوتیزم بر اساس سه تکنیک ترکیبی از روش‌های آموزش ذهنی است: خود هیپنوتیزم، هیپنوتیزم چشم باز و هیپنوتیزم سنتی با چشم بسته. این نوعی هیپنوتیزم هوشیار است. سیگنال‌ها یا محرک‌های پس از هیپنوتیزم و فعالیت‌های ورزشی ریتمیک می‌توانند حالت هیپنوتیزم ورزشی (SHS) را القا کنند و حالت جایگزینی از آگاهی به دست می‌آید. • فواید هیپنوتیزم - فواید هیپنوتیزم برای بدن و جسم برخی از تاثیراتی که درمان با هیپنوتیزم روی بدن می‌گذارد به شرح زیر هستند:  کنترل درد: هیپنوتیزم می‌تواند به تسکین درد ناشی از سوختگی، سرطان، زایمان، سندرم روده تحریک‌پذیر، فیبرومیالژیا، مشکلات فک، پروسه‌های دندانپزشکی و سردرد کمک کند. زایمان با هیپنوتیزم از پرطرفدارترین روش‌ها برای کنترل درد است.  گرگرفتگی: هیپنوتیزم همچنین می‌تواند گرگرفتگی ناشی از یائسگی را کاهش دهد.  عوارض جانبی درمان سرطان: از خوابگری می‌توان برای کاهش عوارض جانبی شیمی‌درمانی و پرتودرمانی (نظیر حالت تهوع و استفراغ) استفاده کرد. حالت تهوع بعد از شیمی درمانی چند روز طول میکشد و سپس برطرف می‌شود. - فواید هیپنوتیزم برای روح و روان برخی از تاثیراتی که درمان با هیپنوتیزم روی روح و روان می‌گذارد به شرح زیر هستند:  تغییر رفتار: خوابگری به طور موفقیت‌آمیزی در درمان مشکلات خواب، شب‌ادراری، سیگارکشیدن و پرخوری استفاده می‌شود.  اختلالات مرتبط با سلامت روان: هیپنوتیزم می‌تواند به کاهش علائم اضطراب شدید مرتبط با ترس و فوبیا کمک کند. • پیشنهادات هیپنوتیزمی رفتار مطلوبی که باید توسط مراجع انجام شود، پیشنهاد نامیده می‌شود. پس از اینکه یک فرد هیپنوتیزم شده وارد خلسه می‌شود (حالتی که در آن فرد برای تأثیرگذاری بازتر است)، پیشنهادات پس از هیپنوتیزم ارائه می‌شود. پیشنهادات بر اساس مکاتب فکری به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم طبقه بندی می‌شوند. 1- پیشنهاد مستقیم دستور صریح برای انجام یک عمل خاص به عنوان یک پیشنهاد مستقیم در هیپنوتیزم مکالمه‌ای شناخته می‌شود. این ابزار قدرتمندی است اگرچه به دلیل قدرت یا قدرتی که هیپنوتیزم کننده بر مراجع دارد غیراخلاقی تلقی می‌شود. با این روش، مراجع تصمیم به تغییر رفتار را کنترل نمی‌کند. برخی از پیشنهادات مستقیم کلاسیک عبارتند از: - شما سیگار را ترک خواهید کرد. - شما خواهی رفت بخوابی. - شما وزن کم خواهید کرد. 2- پیشنهاد غیر مستقیم هیپنوتراپیست‌های معتبر از پیشنهاد غیرمستقیم به عنوان روش مورد علاقه خود استفاده می‌کنند. در این روش کنترل به جای دست اقتدارگرا در دست آزمودنی است، مرزها و اخلاق بالینی بیمار رعایت می‌شود. ثابت شده است که این روش برای افراد مشکوک یا مقاوم به خلسه موثرتر است. • عوارض و خطرات هیپنوتیزم برخی از بیماران نگران خطرات احتمالی هیپنوتیزم می‌باشند؛ زمانی که هیپنوتیزم توسط یک درمانگر آموزش‌دیده انجام شود یک پروسه کاملاً بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. هیپنوتیزم شامل کنترل ذهن یا شستشوی مغزی نیست و درمانگر نمی‌تواند سوژه را وادار به انجام کاری شرم‌آور یا کاری کند که نمی‌خواهد آن را انجام دهد. با این وجود، خوابگری هم مانند بسیاری از روش‌های درمانی دیگر ممکن است عوارض و خطراتی داشته باشد. این روش ممکن است برای برخی از افرادی که به بیماری روانی شدید مبتلا هستند خطرناک باشد. اگر چه احتمال این که فرد به خوابگری واکنش‌های خطرناک و شدید نشان دهد خیلی کم است، اما گاهی ممکن است این علائم را تجربه کند: - سرگیجه - سردرد - حالت تهوع - احساس خواب‌آلودگی - اضطراب یا پریشانی - مشکلات خواب هیپنوتیزم رگرسیون نیز گاهی می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند؛ به‌خصوص اگر درمانگر تجربه کافی در خصوص این روش نداشته باشد. در این روش به بیمار تحت خوابگری دستور داده می‌شود رویداد گذشته را به‌خاطر بیاورد یا به سال‌های قبل برگردد تا بتواند یک خاطره را پردازش کند. اگر درمانگر مراقب نباشد، ممکن است بیمار خاطرات و اتفاقات نادرستی را ایجاد کند که به آن‌ها افسانه‌سازی (Confabulation) می‌گویند. برای برخی از بیماران، این خاطرات نادرست می‌توانند آسیب عاطفی ایجاد کنند. • باورهای اشتباه در مورد هیپنوتیزم - هیپنوتراپیست تسلط کاملی بر فرد دارد و می‌تواند او را مجبور به انجام هر کاری بکند. - هیپنوتراپیست می‌تواند رازهای زندگی سوژه را بر ملا کند. - هیپنوتیزم درمانی ذهن (مغز) را ضعیف می‌کند. - ممکن است سوژه پس از هیپنوتیزم شدن، دیگر بیدار نشود. - ممکن است هیپنوتراپیست پس از هیپنوتیزم، سوژه را نتواند بیدار کند. - در هیپنوتیزم، سوژه هیچ چیزی نمی‌شنود و حس نمی‌کند. - هیپنوتیزم مثل خواب است و در حالت هیپنوتیزم از محیط آگاهی نیست. - متخصص هیپنوتیزم توانمند می‌تواند فرد را در چند ثانیه هیپنوتیزم کند. - با هیپنوتیزم درمانی می‌توان هر مشکلی را در یک جلسه حل کرد. - هیپنوتراپیست، فردی با توانایی‌های خاص هستند. - هیپنوتراپی می‌تواند تمام بیماری‌ها و مشکلات را درمان کند. - هیپنوتیزم نوعی کنترل ذهن است. - هیپنوتیزم یک پدیده‌ی جادویی است. - فقط افراد ضعيف یا بیمار هيپنوتیزم می‌شوند. - هيپنوتیزم به بيمار تحميل می‌شود. - هیپنوتیزم نوعى خواب مصنوعى است.  گرد آوری و تصحیح: دکتر نسرین دانش (روانپزشک)، الهه قربانپور (کارشناسی ارشد آمار زیستی، مدرس) «درج و انتشار مقالات تنها با ذکر نام و عنوان نویسندگان، بلا مانع و در غیر اینصورت، مشمول سرقت ادبی بوده و مورد پیگرد قانونی خواهد بود». • منابع 1. Hall, Harriet (2021). "Hypnosis revisited". Skeptical Inquirer. 45 (2): 17–19. 2. Erika Fromm; Ronald E. Shor (2009). Hypnosis: Developments in Research and New Perspectives. Rutgers. ISBN 978-0-202-36262-5. Archived from the original on 2 July 2023. Retrieved 27 September 2014. 3. Kirsch I (October 1994). "Clinical hypnosis as a nondeceptive placebo: empirically derived techniques". The American Journal of Clinical Hypnosis. 37 (2): 95–106. doi:10.1080/00029157.1994.10403122. PMID 7992808. 4. Steven J. Lynn; Judith W. Rhue (1991). Theories of hypnosis: current models and perspectives. Guilford Press. ISBN 978-0-89862-343-7. Archived from the original on 2 July 2023. Retrieved 30 October 2011. 5. Segi, Sherril (2012). "Hypnosis for pain management, anxiety and behavioral disorders". The Clinical Advisor: For Nurse Practitioners. 15 (3): 80. ISSN 1524-7317. 6. Peters, S. L.; Yao, C. K.; Philpott, H.; Yelland, G. W.; Muir, J. G.; Gibson, P. R. (2016). "Randomised clinical trial: the efficacy of gut-directed hypnotherapy is similar to that of the low FODMAP diet for the treatment of irritable bowel syndrome". Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 44 (5): 447–459. doi:10.1111/apt.13706. ISSN 1365-2036. PMID 27397586. S2CID 42525698. 7. Lacy, Brian E.; Pimentel, Mark; Brenner, Darren M.; Chey, William D.; Keefer, Laurie A.; Long, Millie D.; Moshiree, Baha (January 2021). "ACG Clinical Guideline: Management of Irritable Bowel Syndrome". American Journal of Gastroenterology. 116 (1): 17–44. doi:10.14309/ajg.0000000000001036. ISSN 0002-9270. PMID 33315591. 8. "Nonhormonal management of menopause-associated vasomotor symptoms: 2015 position statement of The North American Menopause Society". Menopause. 22 (11): 1155–1172, quiz 1173–1174. November 2015. doi:10.1097/GME.0000000000000546. ISSN 1530-0374. PMID 26382310. S2CID 14841660. Archived from the original on 22 March 2021. Retrieved 7 September 2021. 9. "Complementary and alternative medicine (CAM) | Health Careers". Archived from the original on 26 June 2018. 10. Hasan, Faysal M.; Zagarins, Sofija E.; Pischke, Karen M.; Saiyed, Shamila; Bettencourt, Ann Marie; Beal, Laura; Macys, Diane; Aurora, Sanjay; McCleary, Nancy (2014). "Hypnotherapy is more effective than nicotine replacement therapy for smoking cessation: Results of a randomized controlled trial". Complementary Therapies in Medicine. 22 (1): 1–8. doi:10.1016/j.ctim.2013.12.012. PMID 24559809. Archived from the original on 22 December 2021. Retrieved 2 March 2021. 11. Hickey, Martha; Szabo, Rebecca A.; Hunter, Myra S. (23 November 2017). "Non-hormonal treatments for menopausal symptoms". BMJ. 359: j5101. doi:10.1136/bmj.j5101. ISSN 0959-8138. PMID 29170264. S2CID 46856968. Archived from the original on 7 September 2021. Retrieved 7 September 2021. 12. Carmody, T. P.; Duncan, C.; Simon, J. A.; Solkowitz, S.; Huggins, J.; Lee, S.; Delucchi, K. (2008). "Hypnosis for smoking cessation: a randomized trial". Nicotine & Tobacco Research. 10 (5): 811–818. doi:10.1080/14622200802023833. PMID 18569754. S2CID 36395279. Archived from the original on 3 March 2022. Retrieved 2 March 2021. 13. Barnes, Joanne; McRobbie, Hayden; Dong, Christine Y; Walker, Natalie; Hartmann-Boyce, Jamie (14 June 2019). Cochrane Tobacco Addiction Group (ed.). "Hypnotherapy for smoking cessation". Cochrane Database of Systematic Reviews. 2019 (6): CD001008. doi:10.1002/14651858.CD001008.pub3. PMC 6568235. PMID 31198991.