• تحریک الکتریکی مغز (tDCS ) این روش، در واقع نوعی اصطلاح عمومی بوده که به ترکیبی از روش‌های مختلف گفته می‌شود. یکی از این روش‌ها، تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای است که با جریان الکتریکی مستقیم، توسط الکترودهای کوچکی که روی سر قرار می‌گیرد، به مغز اعمال می‌شود. در روش تی دی سی اس بر اساس فرکانس مغزی، قابلیت تنظیم فرکانس الکتریکی وجود دارد که همین موضوع، علاوه بر اثر بخشی این روش، از دلایل پرمخاطب قرار گرفتن این روش است. در پاسخ دقیق‌تر به این سوال که tDCS یا تحریک الکتریکی مغز چیست، نوعی روش درمانی غیرتهاجمی روی مغز است که با اعمال جریان بسیار ضعیفی روی پوست سر، آستانه تحریک‌پذیری آن‌ها را بیشتر یا کمتر می‌کند. این تاثیرات، اگرچه ممکن است باعث تغییر در ساختار پروتئینی درون سلولی شود، اما اغلب بدون عوارض و برگشت پذیر است. o دستگاه tDCS دستگاه tDCS یکی از دستگاه‌های مربوط به نوروتراپی است. نوروتراپی به معنی درمان اعصاب و یا درمان سلول‌های عصبی است. از این وسیله درمانی هم اکنون در اکثر کشورهای پیشرفته استفاده می‌شود؛ زیرا کاملا بی ضرر و بدون عوارض است. بنابراین در پاسخ به اینکه tDCS چیست، باید بیان کرد که دستگاهی است که برای درمان سلول‌های عصبی و یا بیماری‌های مربوط به اعصاب بکار می‌رود. o طرز کار دستگاه tDCS این دستگاه معمولا دارای یک باطری 9 ولتی است و جریان مستقیم حداکثر 2 میلی آمپر ایجاد می‌کند که توسط سیم‌ها به دو عدد سنسور یا الکترود هدایت می‌شود. این الکترودها در داخل یک پارچه اسفنجی که با محلول آب نمک خیس شده، قرار می‌گیرند تا هدایت جریان الکتریکی بهتر شود. الکترودهای مزبور که یکی قطب مثبت (آند) و دیگری قطب منفی (کاتد) است، روی پوست سر قرار داده می‌شود . o تاریخچه طراحی اولیه tDCS ، با استفاده از جریان مستقیم (DC) برای تحریک منطقه مورد نظر، بیش از 100 سال است که وجود داشته است. تعدادی آزمایش ابتدایی قبل از قرن نوزدهم با استفاده از این تکنیک انجام شد که الکتریسیته حیوان و انسان را آزمایش کرد. لوئیجی گالوانی و الساندرو ولتا دو محققی بودند که از فناوری tDCS در اکتشافات خود در مورد منبع الکتریسیته سلولی حیوانی استفاده کردند. به دلیل این مطالعات اولیه بود که tDCS برای اولین بار وارد زمینه بالینی شد. در سال 1801، جووانی آلدینی (برادرزاده گالوانی) مطالعه‌ای را آغاز کرد که در آن با موفقیت از تکنیک تحریک جریان مستقیم برای بهبود خلق و خوی بیماران مالیخولیایی استفاده کرد. در دهه 1960، زمانی که مطالعات محقق D. J. Albert ثابت کرد که این تحریک می‌تواند با تغییر تحریک پذیری قشر مغز، بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد، علاقه به تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال افزایش یافت. D. J. Albert همچنین کشف کرد که تحریک مثبت و منفی اثرات متفاوتی بر تحریک پذیری قشر مغز دارد. تحقیقات ادامه یافت و بیشتر با دانش به دست آمده از تکنیک های دیگر مانند TMS و fMRI تقویت شد. o tDCS یا تحریک الکتریکی مغز به چه صورت انجام می‌شود؟ در روش‌های درمانی تحریک الکتریکی مغز، اصول کار به این ترتیب است: ابتدا دو الکترودی که دارای قطب مثبت و منفی بوده، با یک پد اسفنجی به محلول رسانا (معمولاً آب نمک) آغشته می‌شود. این الکترودها روی سر قرار گرفته و جریان الکتریکی از طریق آن، خود را از میان پوست سر و جمجمه عبور داده و به سطح قشر مغزی می‌رساند. این عمل باعث ورود کلسیم به داخل سلول شده و در نهایت باعث افزایش فعالیت سلولی می‌شود. تمامی این فرآیند، میزان گلوکز و اکسیژن در آن ناحیه را افزایش می‌دهند و به ترمیم مغز کمک می‌کند. این عمل از طریق ایجاد ارتباط جدید بین سلول‌ها و یا ایجاد ارتباط سلول‌های آسیب دیده با سلول‌های سالم در مجموع به بازتوانی و ترمیم و بهبود و همچنین افزایش توان عملکرد در آن ناحیه می‌انجامد. جریان الکتریکی در این قسمت، نورون‌ها را دارای بار الکتریکی کرده و سبب ایجاد قطب مثبت و منفی می‌شود. این تغییر قطب، باعث ایجاد تغییر فعالیت در این قسمت می‌شود. عواملی که بر اساس اختلال بیمار، در این روش اهمیت دارد، شدت جریان الکتریکی، مدت و جهت آن، محل قرار گرفتن الکترودها روی سر، اندازه پدهای اسفنجی، و تعداد جلسات است. البته به‌تازگی به جای استفاده از پد، تعدادی الکترود با سایز کوچک را روی بخش‌های خاصی از مغز قرار می‌دهند که نوع پیشرفته‌ای از تحریک فراجمجمه‌ای است. این روش باعث اعمال تغییرات بیشتر و طولانی‌تری روی تحریک پذیری مغز می‌شود. o نکات مراقبتی در هنگام استفاده از tDCS اگرچه به علت استفاده از جریان خفیف و عدم تماس الکترود با مغز، این روش، عوارض نداشته و غیر تهاجمی است، لکن خارش و قرمزی محل، ممکن است پس از جلسات طولانی در بعضی از بیماران ایجاد شود که حاصل گشادی عروق است در محلی که جریان از آن عبور می‌کند. با وجودی که جریان ایجاد شده در روش تحریک الکتریکی فراجمجمه ای باعث حمله یا تشنج نمی‌شود؛ اما این مورد، در افراد مبتلا به صرع متفاوت است و باید با احتیاط انجام شود. همچنین افرادی که در وضعیت ناپایدار هستند و یا در نزدیکی محل قرارگیری الکترود دارای جسم فلزی هستند، مانند باتری در قلب، برای استفاده از این روش، محدودیت دارند. قبل از انجام این روش، از بیمار فرم رضایت‌نامه مبنی بر احتمال وقوع سردرد، سرگیجه یا حالت منگی گرفته می‌شود. عوارض جانبی (سردرد، سرگیجه و..) بستگی به شدت تحریک و مدت درمان دارد. البته این مشکلات اغلب در درمان‌های قدیمی به چشم می‌خورد و در روش درمانی با تجهیزات امروزی، با کمترین عوارض بوده است. o نکات مهم در روش تی دی سی اس (tDCS ) به دلیل این که امکان ایجاد اختلال در این روش وجود دارد، هنگام انجام این روش باید موارد زیر را در نظر گرفت: 1. شدت جریان الکتریکی، مدت و جهت آن مشخص باشد. 2. اندازه پدهای اسفنجی مورد استفاده مشخص باشد. 3. تعداد جلسات مرتب و مشخص باشد. o انواع تحریک پذیری الکتریکی در مغز سه نوع تحریک پذیری الکتریکی در مغز وجود دارد: 1. تحریک مثبت (anodal) 2. تحریک منفی (cathedral) 3. تحریک ساختگی (sham) در تحریک مثبت یا anodal تحریک‌پذیری عصبی در نقطه مد نظر افزایش می‌یابد، اما در تحریک منفی یا cathedral برعکس آن را اجرا می‌کند. همچنین حالت سوم (تحریک ساختگی) برای گروه کنترل در مطالعات مورد استفاده قرار می‌گیرد که در این حین یک تحریک کوتاهی صورت می‌گیرد و سپس متوقف می‌شود. یکی از مهمترین ابعاد این روش، قابلیت دستیابی به تغییرات صورت گرفته در قشر مغز است. مدت زمان این تغییرات، به طول مدت تحریک و شدت تحریک بستگی دارد. o موارد استفاده از دستگاه tDCS این وسیله یک ابزار کمکی برای درمان است که افراد سالم نیزمی‌توانند برای افزایش توان عملکرد مغزی، تقویت حافظه و افزایش قدرت یادگیری از آن استفاده کنند. درضمن بعنوان درمان کمکی در بیماری‌های مانند افسردگی، اضطراب، بی خوابی، سردردهای میگرنی، فیبرو میالژی، بازتوانی سکته مغزی، اختلالات تکلمی که به دنبال سکته مغزی ایجاد شده نیز بکار می‌رود. در خانم‌های باردار مبتلا به افسردگی با محدودیت در مصرف داروی ضد افسردگی، بهترین و بی‌عارضه‌ترین روش درمانی، انتخاب tDCS است. o کاربرد درمان بیماری‌ها با tDCS روش تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای برای درمان بیماری‌های مختلفی موثر است. برای بیان کاربرد این روش را برای بیماری‌ها به صورت جزئی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:  پارکینسون  اختلالات حرکتی  سکته مغزی  آفازی بعد از سکته  ام اس  صرع  اختلالات هوشیاری  آلزایمر  وزوز گوش  افسردگی  اسکیزوفرنی  اعتیاد  انواع دردهای مختلف بدن که به دارو جواب نداده  آسیب‌های ناشی از ضربه نخاع  کاهش اشتها  تعدیل وزن  تقویت حافظه دربیماری آلزایمر  بیش فعالی کودکان o موارد منع استفاده از دستگاه tDCS افرادی‌که باطری قلب و یا دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب دارند و نیز افرادی که پوست سرشان دارای زخم و یا خراشیدگی است، از این دستگاه نباید استفاده کنند . o مزایای استفاده از دستگاه tDCS از مزایای این روش می‌توان به اثربخشی آن و عدم نیاز به بیهوشی یا شکاف جمجمه‌ای اشاره کرد. در واقع با اعمال جریان ضعیفی که روی کودکان و بزرگسالان جواب داده است، بدون ایجاد عوارض جدی می‌توان از این دستگاه استفاده کرد. اگر برایتان سوال است که عوارض tDCS چیست، باید گفت تنها عارضه‌ای که ممکن است در این روش درمانی تجربه کنید، احساس گزگز یا سوزش خیلی ضعیفی است که در زیر الکترودها روی سر احساس می‌شود. البته این احساس در جلسات دوم و سوم اغلب به علت کاهش حساسیت سلول‌های عصبی در این قسمت، از بین می‌رود. این روش نسبت به شوک درمانی، نیز روش ایمن‌تری است. در شوک درمانی، به دو طرف مغز فرد، جریان الکتریکی با ولتاژ بالا اعمال می‌شود که معمولا با تشنج و بیهوشی یا مشکلاتی مانند فراموشی پس از به هوش آمدن همراه است. در حالی که روش درمانی تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای بدون بیهوشی و بروز مشکلات مربوط به آن همراه است. - مهم‌ترین مزایای tDCS : 1- بر یادگیری و کسب مهارت تأثیر می‌گذارد. برخی شواهد اولیه نشان می‌دهد که tDCS ممکن است بر توانایی فرد برای یادگیری و آموزش مهارت‌های جدید تأثیر بگذارد. به‌عنوان‌مثال، طبق یک مطالعه، استفاده از tDCS برای افرادی که سعی دارند نمادها را حفظ کنند، برای بهبود پردازش اعداد و توانایی‌های مربوط به حفظ اعداد، اثرات آن تا شش ماه پس از درمان اولیه باقی می‌ماند. به طور مشابه، مطالعات دیگر گزارش کرده‌اند که وقتی قشر حرکتی اولیه با استفاده از tDCS تحریک شد، یادگیری برای یک کار مهارت حرکتی بهبود یافته است. یک بررسی سیستماتیک از داده‌های 13 مطالعه مختلف گزارش داد که 3-5 جلسه روزانه tDCS آندال (که در قشر حرکتی مغز اعمال می‌شود) به طور قابل توجهی یادگیری توالی حرکتی را بهبود می‌بخشد. بر اساس مطالعه‌ای که روی 104 نفر انجام شد، گزارش شده است که tDCS زمانی که روی قشر آهیانه راست و فرونتال تحتانی و راست استفاده می‌شود، میزان یادگیری را بهبود می‌بخشد. تحریک قشر جلوی پیشانی پشتی جانبی چپ یا راست (DLPFC) برای بهبود توانایی‌های رانندگی در یک شبیه ساز در 24 داوطلب گزارش شده است. 2- بر روی درد تأثیر می‌گذارد (در شرایط درد مزمن) یکی دیگر از مزایای tDCS ، تأثیر آن روی درد است؛ درمان بسیاری از بیماری‌های مرتبط با درد مزمن، مانند فیبرومیالژیا، اغلب دشوار است. بخشی از این امر به این دلیل است که برخی از درمان‌های رایج‌تر، مانند مواد افیونی، اغلب باعث عوارض جانبی نامطلوب می‌شوند و حتی می‌توانند خطر بالایی داشته و باعث اعتیاد فرد شوند. با این حال، برخی یافته‌های اولیه امیدوارکننده وجود دارد که نشان می‌دهد tDCS می‌تواند به طور بالقوه برای درمان (حداقل مدیریت بهتر) درد در برخی شرایط استفاده شود. برای مثال، طبق یک کارآزمایی تصادفی‌ و کنترل‌شده (DB-RCT) در 48 بیمار فیبرومیالژیا، پنج جلسه بیست دقیقه‌ای tDCS آندال که روی قشر حرکتی اولیه (M1) اعمال شد، درجه‌بندی شدت درد را تا 30 روز پس از آخرین درمان کاهش داد. به طور مشابه، مطالعه دیگری با DB-RCT در بیماران فیبرومیالژیا گزارش داد که 10 جلسه روزانه تحریک آندال روی قشر حرکتی منجر به بهبود درد و کیفیت زندگی به مدت 30 تا 60 روز پس از درمان شد. در یک مطالعه متقاطع کوچک‌تر در هفت بیمار مبتلا به درد مزمن لگنی که درمان آن دشوار است، پس از دو روز جلسات 20 دقیقه‌ای tDCS ، گزارش شد که tDCS منجر به کاهش قابل توجه درد لگنی دو هفته پس از درمان شد. 3- بر یادگیری زبان تأثیر می‌گذارد. طبق دو مطالعه اولیه، تحریک لوب فرونتال چپ با tDCS ممکن است به بهبود توانایی‌های روانی زبان کمک کند و همچنین ممکن است اشکال حافظه مبتنی بر زبان را بهبود بخشد. همچنین گزارش شد که tDCS باعث بهبود عملکرد در تکالیف زبان در 3 نفر مبتلا به اختلال زبانی (آفازی) و بهبود بازیابی کلمات شده است. علاوه بر این، tDCS تشخیص عدم تطابق را در 36 موضوع بهبود بخشید و توانایی گرامر را در 50 موضوع دیگر افزایش داد. 4- بر علائم افسردگی تأثیر می‌گذارد. از دیگر مزایای tDCS ، بهبود علائم افسردگی است؛ برخی از مطالعات اولیه، tDCS را برای کمک به درمان یا کاهش برخی از علائم افسردگی پیشنهاد کرده‌اند. به‌عنوان ‌مثال، یک مطالعه (DB-RCT) بر روی 22 بیمار مبتلا به اختلال افسردگی اساسی مقاوم به درمان دارویی، تحریک آندال را به مدت دو هفته در قشر جلوی مغز پشتی جانبی اعمال کرد. در حالی که نمرات کلی افسردگی بین گروه‌های tDCS و درمان دارویی تفاوتی نداشت، گروه tDCS در مقایسه با گروه کنترل، رتبه‌بندی‌های ذهنی بالاتری را در احساسات مثبت نشان داد. 5- بر کیفیت خواب تأثیر می‌گذارد. در یک مطالعه کوچک بر روی شش فرد مبتلا به بی خوابی، tDCS اعمال شده بر روی قشر جلوی پیشانی پشتی جانبی در طول خواب، نشان داد که “بازده خواب” را بهبود می‌بخشد؛ به این معنی که مدت زمانی که این افراد در مراحل سبک‌تر خواب می‌گذرانند را کاهش داده و مدت زمان مراحل خواب عمیق را افزایش می‌دهد. در مطالعه دیگری بر روی 32 بیمار مبتلا به سندرم پس از فلج اطفال (شرایطی که پس از ابتلا به فلج اطفال ایجاد شده و با بدتر شدن استقامت قدرت عضلانی مشخص می‌شود)، تحریک روزانه آندال قشر پیش حرکتی به مدت 3 هفته، منجر به بهبود قابل توجه کیفیت خواب، شادابی، و عملکرد اجتماعی شد. 6- بر علائم ADHD تأثیر می‌گذارد. یکی دیگر از مزایایtDCS ، بهبود علائم بیش فعالی یا ADHD است؛ ADHD وضعیتی است که با افزایش تکانشگری و ناتوانی در تمرکز توجه بر روی وظایف مربوطه مشخص می‌شود. برخی از تحقیقات اولیه، پتانسیل tDCS را برای هدف قرار دادن و به طور بالقوه کاهش برخی از علائم اصلی ADHD بررسی کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، طبق یک مطالعه روی 21 نوجوان پسر مبتلا به ADHD، تحریک آندال با tDCS اعمال شده بر چین سینوسی مغز، به طور قابل توجهی توانایی آنها برای نادیده گرفتن اطلاعات نامربوط و غیرضروری در انجام یک کار طراحی شده برای آزمایش، را بهبود بخشید. مطالعه دیگری گزارش داد که در 9 فردADHD ، tDCS روی قشر جلوی مغز سرعت پردازش اطلاعات و همچنین توانایی بین فعالیت‌ها را بهبود بخشید. 7- بر بهبودی بیماران سکته مغزی تأثیر می‌گذارد. از دیگر مزایای tDCS بهبود بیمارانی است که سکته مغزی داشته‌اند؛ در یک مطالعه (DB-RCT) روی بیماران سکته مغزی، هر دو تحریک آندال و کاتدال به قشر حرکتی نیمکره آسیب دیده، بهبود عملکرد حرکتی را گزارش داده‌اند. مطالعه دیگری اثرات tDCS را در 10 بیمار سکته مغزی مبتلا به آفازی ناشی از سکته مغزی (ناتوانی در درک یا تولید زبان به دلیل آسیب مغزی ناشی از سکته) بررسی کرد. این مطالعه گزارش داد که پنج روز تحریک آندال قشر جلوی مغز سمت چپ به مدت 20 دقیقه، به طور قابل توجهی توانایی این بیماران را در نام‌گذاری اشیا بهبود می‌بخشد. 8- بر زمان واکنش / سرعت پردازش شناختی تأثیر می‌گذارد. یک مطالعه اولیه روی 12 داوطلب سالم گزارش داد که استفاده از tDCS روی قشر جلوی پیشانی پشتی سمت چپ زمان واکنش کلامی را بهبود می‌بخشد. 9- بر حافظه کاری تأثیر می‌گذارد. حافظه کاری نوعی حافظه کوتاه مدت است که به توانایی فرد در نگهداری مجموعه‌ای از اطلاعات در حافظه و در عین حال دست‌کاری فعالانه آن اشاره دارد. به‌عنوان‌مثال، فرد باید به یک شماره تلفن گوش دهد، سپس به هر رقم «1» اضافه کند و آن را تکرار کند. «حافظه کوتاه‌مدت» معمولاً فقط به بخش اول (به خاطر سپردن شماره تلفن) اشاره دارد، در حالی که «حافظه کاری» شامل این بخش و همچنین بخش‌های بعدی است (یعنی «دست‌کاری شناختی» این اطلاعات). تعدادی از مطالعات اولیه گزارش کرده‌اند که تحریک قشر جلوی مغز پشتی جانبی ممکن است به بهبود حافظه کاری کمک کند. 10- بر علائم بیماری پارکینسون تأثیر می‌گذارد. در نهایت، برخی شواهد اولیه به پتانسیل tDCS برای کمک به درمان یا مدیریت علائم برخی از اختلالات عصبی عمده مانند بیماری پارکینسون پرداخته است. به‌عنوان‌مثال، در یک مطالعه DB-RCT بر روی هشت بیمار مبتلا به پارکینسون که تحت تمرینات بدنی قرار داشتند، افزودن تحریک tDCS بر روی قشر پیش حرکتی، به پروتکل‌های درمانی این بیماران نشان داد که سرعت کلی راه رفتن و تعادل آنها را بهبود بخشیده است (دو جنبه از رفتار حرکتی که اغلب در بیماران پارکینسون به شدت مختل می‌شوند). o قرار دادن الکترودهای tDCS هر ناحیه از مغز از نظر فیزیولوژی کار مخصوص به خود را دارد و با توجه به نوع بیماری و با توجه به نوع کاری که درمانگر نیاز به انجام دارد، محل قراردادن الکترود ها تفاوت دارد. o نحوه عملکرد و تاثیر این دستگاه جریان الکتریکی ضعیف توسط الکترودهایی که بر روی پوست سر وصل شده، از قسمت‌های مختلف عبور می‌کند تاخود را به سطح قشر مغز برساند. این قسمت‌های مختلف عبارتند از طبقات مختلف پوست، مو، استخوان، جمجمه، سخت شامه، نرم شامه و مایع مغزی نخاعی که بین آن‌ها قرار گرفته است. در این مسیر حدود 50% توان الکتریکی گرفته می‌شود و در حدود 50% با قیمانده این جریان الکتریکی ضعیف می‌تواند خود را به سطح قشر مغز برساند. o چگونه عملکرد جریان الکتریکی ضعیف در سطح قشر مغز جریان الکتریکی مستقیم و ضعیف که به قشر مغز می‌رسد درسطح نورون‌ها یا سلول‌های مغزی در ناحیه قطب مثبت باعث دپولاریزاسیون و در ناحیه قطب منفی (کاتد) باعث هیپرپولاریزاسیون در سطح سلول مغزی می‌شود؛ این عمل باعث ورود کلسیم به داخل سلول شده و در نتیجه باعث افزایش فعالیت سلولی می‌شود. این عمل باعث افزایش میزان گلوکز و اکسیژن در آن ناحیه می‌شود و به ترمیم مغز کمک می‌کند. این عمل ازطریق ایجاد ارتباطات جدید بین سلول‌ها و یا ایجاد ارتباط سلول‌های سالم با سلول‌های آسیب دیده در مجموع به باز توانی، ترمیم، بهبود و یا افزایش توان عملکرد در آن ناحیه می‌انجامد . o مدت زمان استفاده از دستگاه در هر جلسه بیمار و تعداد جلسات به طور متوسط مدت زمان درمان حداقل 10 دقیقه و حداکثر 30 دقیقه است و درمانگر باتوجه به نوع بیماری مدت زمان را ازقبل تعیین می‌کند. تعداد جلسات براساس نوع درمان متفاوت است. معمولا تعداد جلسات حداکثر 10 جلسه و فاصله بین جلسات 24 ساعت می‌باشد و در بعضی موارد فاصله بین جلسات بیشتر و یا کمتر نیز می‌شود. o مقایسه tDCS با دستگاه‌های دیگر در تکنیک‌های تحریک الکتریکی ترانس کرانیال در حالی که tDCS از شدت جریان ثابت استفاده می‌کند، tRNS و tACS از جریان نوسانی استفاده می‌کنند. محور عمودی شدت جریان را بر حسب میلی آمپر نشان می‌دهد، در حالی که محور افقی مسیر زمان را نشان می‌دهد. در تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال(TMS)، یک سیم پیچ الکتریکی در بالای ناحیه مورد نظر روی پوست سر نگه داشته می‌شود که از میدان‌های مغناطیسی با تغییر سریع برای القای جریان‌های الکتریکی کوچک در مغز استفاده می‌کند. دو نوع TMS وجود دارد: TMS تکراری و TMS تک پالس. هر دو روش در تحقیقات درمانی استفاده می‌شوند، اما اثرات طولانی‌تر از دوره تحریک فقط در TMS تکراری مشاهده می‌شود. مشابه tDCS، افزایش یا کاهش فعالیت عصبی را می‌توان با استفاده از این تکنیک به دست آورد، اما روش چگونگی القای آن بسیار متفاوت است. تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال دارای دو جهت متفاوت جریان است که اثرات متفاوتی را ایجاد می‌کند. افزایش فعالیت عصبی در TMS تکراری با استفاده از فرکانس بالاتر و کاهش فعالیت عصبی با استفاده از فرکانس کمتر القا می‌شود. o سایر پژوهش‌ها 1- افسردگی تعیین ایمنی و اثربخشی درمان tDCS برای افراد مبتلا به افسردگی در حال بررسی است: *یک مرور سیستماتیک از کارآزمایی‌های کنترل‌شده با دارونما که درمان tDCS را برای اختلال افسردگی اساسی بررسی می‌کردند، در سال 2020 منتشر شد. متاآنالیز نتایج را در 9 مطالعه واجد شرایط (572 شرکت‌کننده) تا دسامبر 2018 جمع‌آوری کرد تا نسبت شانس (OR) و تعداد مورد نیاز برای درمان، پاسخ و بهبودی و بهبود افسردگی را برآورد کند. نتایج نشان داد کارایی آماری tDCS فعال در مقایسه با دارونما برای نه مطالعه واجد شرایط (572 شرکت‌کننده)، که شواهدی با قطعیت متوسط/بالا ارائه می‌کردند، وارد شدند. tDCS فعال به طور قابل توجهی نسبت به دارونما برای بهبود پاسخ، بهبودی و افسردگی برتری داشت. **یک متاآنالیز در سال 2016 نشان داد که 34٪ از افرادی که تحت درمان با tDCS قرار گرفتند، حداقل 50٪ کاهش علائم را نشان دادند (در مقایسه با 19٪ دارونما). ***مطالعه‌ای در سال 2017 که توسط برونونی انجام شد، نشان داد که 6 هفته درمان tDCS منجر به کاهش حداقل نیمی از علائم افسردگی در 41٪ از افراد افسرده شد (در مقابل 22٪ دارونما و 47٪ داروهای ضد افسردگی). ****در سال 2015، مؤسسه ملی بریتانیا برای تعالی بهداشت و مراقبت (NICE) دریافت که tDCS برای درمان افسردگی بی خطر بوده و به نظر می‌رسد که موثر است. تا سال 2014، چندین کارآزمایی بالینی تصادفی شده کوچک (RCT) در مورد اختلال افسردگی اساسی (MDD) وجود داشته است. 2- شناخت شواهد متفاوتی در مورد اینکه آیا tDCS برای تقویت شناختی در افراد سالم مفید است وجود دارد. چندین مرور شواهدی از پیشرفت‌های شناختی کوچک و در عین حال قابل توجه پیدا کرده‌اند. مطالعات انجام شده پس از آن نشان داد که تأثیر آماری قابل اعتماد کمی از tDCS بر هر پیامد عصبی فیزیولوژیکی وجود دارد. 3- پارکینسون، بیماری آلزایمر و اسکیزوفرنی شواهد محکمی مبنی بر اینکه tDCS برای نقص حافظه در بیماری آلزایمر، اسکیزوفرنی، دردهای غیر نوروپاتیک مفید است، وجود ندارد. چند کارآزمایی بالینی در مورد استفاده از tDCS برای بهبود نقص حافظه در بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر و افراد سالم انجام شده است که نتایج متفاوتی به همراه داشته است. تحقیقاتی که تا سال 2013 در مورد اسکیزوفرنی انجام شد، نشان داد که در حالی که اندازه‌های اثر بزرگ در ابتدا برای بهبود علائم یافت شد، مطالعات بعدی و بزرگ‌تر اندازه‌های اثر کوچک‌تری را یافتند. مطالعات بیشتر بر روی علائم مثبت مانند توهمات شنوایی متمرکز شده‌اند. تحقیقات در مورد علائم منفی وجود ندارد. 4- سکته در سکته مغزی، تحقیقات انجام شده در سال 2014 نشان داده است که tDCS برای بهبود عملکرد اندام فوقانی پس از سکته موثر نیست. در حالی که برخی از بررسی‌ها اثر tDCS را برای بهبود آفازی پس از سکته مغزی پیشنهاد کرده‌اند، بررسی کاکرین در سال 2015 هیچ بهبودی از ترکیب tDCS با درمان معمولی پیدا نکرد. تحقیقات انجام شده در سال 2013 نشان می دهد که tDCS ممکن است برای بهبود نقص بینایی پس از سکته موثر باشد. 5- یادگیری حرکتی و عملکرد حافظه شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه مونتاژهای tDCS خاص می‌توانند نرخ یادگیری را برای کارهای خاص در افراد سالم، یعنی وظایف حرکتی و عملکرد حافظه، افزایش دهند. تلاش برای رسمی کردن استانداردها در سال 2017 منتشر شد. 6- سایر تحقیقاتی که در سال 2012 در مورد استفاده از tDCS برای درمان درد انجام شد، نشان داد که در درد مزمن به دنبال آسیب نخاعی، تحقیقات از کیفیت بالایی برخوردار است. tDCS در اعتیاد نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. برخی شواهد نشان می‌دهد، علاوه بر درمان اختلال افسردگی اساسی، tDCS ممکن است برای درمان فیبرومیالژیا و اختلالات ولع مصرف نیز مناسب باشد. tDCS در تحقیقات علوم اعصاب استفاده شده است، به ویژه برای تلاش برای پیوند دادن مناطق خاص مغز به وظایف شناختی خاص یا پدیده‌های روانی. مخچه به دلیل غلظت بالای نورون‌ها، موقعیت آن بلافاصله در زیر جمجمه و اتصالات آناتومیک متقابل متعدد آن به بخش‌های حرکتی و ارتباطی مغز، کانون تحقیقات بوده است. بیشتر چنین مطالعاتی بر تأثیر tDCS مخچه بر عملکردهای حرکتی، شناختی و عاطفی در جمعیت‌های سالم و بیمار متمرکز است، اما برخی نیز از tDCS بر روی مخچه برای مطالعه اتصال عملکردی مخچه به سایر مناطق مغز استفاده می‌کنند.  گرد آوری و تصحیح: دکتر نسرین دانش (روانپزشک)، الهه قربانپور (کارشناسی ارشد آمار زیستی، مدرس) «درج و انتشار مقالات تنها با ذکر نام و عنوان نویسندگان، بلا مانع و در غیر اینصورت، مشمول سرقت ادبی بوده و مورد پیگرد قانونی خواهد بود». o منابع 1. Lefaucheur JP, Antal A, Ayache SS, Benninger DH, Brunelin J, Cogiamanian F, et al. (January 2017). "Evidence-based guidelines on the therapeutic use of transcranial direct current stimulation (tDCS)". Clinical Neurophysiology. 128 (1): 56–92. doi:10.1016/j.clinph.2016.10.087. hdl:10067/1420300151162165141. PMID 27866120. S2CID 4837447. 2. Ahmadizadeh MJ, Rezaei M, Fitzgerald PB (November 2019). "Transcranial direct current stimulation (tDCS) for post-traumatic stress disorder (PTSD): A randomized, double-blinded, controlled trial". Brain Research Bulletin. 153: 273–278. doi:10.1016/j.brainresbull.2019.09.011. PMID 31560945. S2CID 202733889. 3. de Aguiar V, Paolazzi CL, Miceli G (February 2015). "tDCS in post-stroke aphasia: the role of stimulation parameters, behavioral treatment and patient characteristics". Cortex; A Journal Devoted to the Study of the Nervous System and Behavior. 63: 296–316. doi:10.1016/j.cortex.2014.08.015. PMID 25460496. S2CID 22631885. 4. Buch ER, Santarnecchi E, Antal A, Born J, Celnik PA, Classen J, et al. (April 2017). "Effects of tDCS on motor learning and memory formation: A consensus and critical position paper" (PDF). Clinical Neurophysiology. 128 (4): 589–603. doi:10.1016/j.clinph.2017.01.004. PMID 28231477. 5. Stein DJ, Fernandes Medeiros L, Caumo W, Torres IL (2020-01-14). "Transcranial Direct Current Stimulation in Patients with Anxiety: Current Perspectives". Neuropsychiatric Disease and Treatment. 16: 161–169. doi:10.2147/NDT.S195840. PMC 6969693. PMID 32021208. 6. Woodham R, Rimmer RM, Mutz J, Fu CH (May 2021). "Is tDCS a potential first line treatment for major depression?". International Review of Psychiatry. 33 (3): 250–265. doi:10.1080/09540261.2021.1879030. PMID 33706656. S2CID 232209376. 7. Rosa MA, Lisanby SH (January 2012). "Somatic treatments for mood disorders". Neuropsychopharmacology. 37 (1): 102–116. doi:10.1038/npp.2011.225. PMC 3238088. PMID 21976043. 8. Brunoni AR, Moffa AH, Fregni F, Palm U, Padberg F, Blumberger DM, et al. (June 2016). "Transcranial direct current stimulation for acute major depressive episodes: meta-analysis of individual patient data". The British Journal of Psychiatry. 208 (6): 522–531. doi:10.1192/bjp.bp.115.164715. PMC 4887722. PMID 27056623. Our findings indicates two potential applications for tDCS in the therapeutic arsenal for depression: in primary care settings and as a non-pharmacological, neuromodulatory therapy for depression.