اختلال بد شکلی بدن زندگی در دنیای امروز گرایش به زیبا بودن و زیبا ماندن در ظاهر را صد چندان کرده است. صنایع پر درآمدی چون مد و زیبایی در کشورهای توسعه یافته و حتی بسیاری از سرزمین‌های در حال توسعه روز به روز در حال رشد و نو آوری هستند. در سال‌های گذشته دیدن بینی‌های چسب خورده در خیابان‌های ایران موید تغییراتی در ساختار زیبا پسندی ایرانیان بخصوص دختران جوان بود. اما پس از مدتی دامنه این تغییر به مردان و زنان در همه سنین گسترش پیدا کرد تا آنجا که امروزه بالاترین نرخ عمل‌های زیبایی به نسبت جمعیت در همین کشور ایران به وقوع می‌پیوندد که این مقوله با درآمد سرانه نسبتا پایین مردم نا همخوان و غیر منطقی است. بدیهی است که رشد این فضا محصول افزایش تقاضای مردم برای عرضه زیبایی و برازندگی است. با این حال این پیش رفت نیز چون هر حرکتی در جهان می‌تواند چون تیغ دو لبه عواقب ناگواری در پی داشته باشد؛ یکی از این پیامدها وسواس بد شکلی بدن است که در تقسیم بندی DSM جدید نه در گروه بیماری‌های اضطرابی بلکه در گروه انواع وسواس قرار گرفته است.  وسواس بدشکلی بدن: تعریف: باور تخیلی و وسواس گونه (نه هذیان) درباره نقص ظاهری در تمام یا قسمتی از بدن که فرد باور دارد عیب یا زشتی واضح دارد و نیازمند تغییر است. این عقیده گاهی با همفکری و اطمینان بخشی دیگران کاهش می‌یابد، اما اغلب پس از مدتی حالت آزارنده آن باز خواهد گشت. از لحاظ اپیدمیولوژیک این اختلال در زن و مرد به یک نسبت دیده می‌شود و محققین احتمال درگیری نورو ترانسمیترهای سروتونینی و دوپامینی را در آن مطرح کرده‌اند. از دید روانکاوان؛ فرد مبتلا تعارضات نا خودآگاه را واپس زده و واقعیت‌های موجود را تغییر شکل داده است. سپس از نماد سازی و فرافکنی برای القای این نظر استفاده می‌کند که دیگران نیز نقص را مشاهده می‌کنند و برای اطمینان خاطر او این نقص را انکار می‌کنند. در مقابل، پیروان نظریه یادگیری معتقدند این فرد به مرور زمان و در اثر ایراد گیری‌های مداوم یکی یا چند نفر از نزدیکان، به این عقیده دست یافته که موجود دوست داشتنی نیست و باید با ایجاد تغییراتی در خود، این ایرادات را بر طرف نماید. به تدریج میزان تغییر و هدف گذاری‌های او برای حد این تغییرات از آرایش و پیرایش معمول برای جامعه اطرافش فراتر رفته و به آرایش‌های افراطی، دستکاری مداوم زیبایی و اعمال جراحی روی می آورد و البته به علت ماهیت وسواسی اختلال، این تغییرات نهایت نخواهد داشت. علایم: بیشترین شکایات در این بیماران از چین و چروک، ریزش موها، نامتقارن بودن دو سوی چهره یا اندام، کوچکی یا بزرگی پستان‌ها یا اندام جنسی، لکه‌های پیری و وضعیت بدنی است. در ایران بیشترین شکایات ثبت شده در زنان فرم و اندازه بینی، چانه، گونه و دندان‌ها و سپس پستان‌ها و شکم و در مردان ریزش موها، مشکلات بینی و پوست و اندازه آلت بوده است. در اغلب موارد ممکن است ایراد کوچکی مانند یک عدم تقارن معمولی وجود داشته باشد اما فرد مبتلا در این ویژگی اغراق کرده و با اطمینان بخشی معمول آرام نمی‌شود. البته اغراق او در حد یک هذیان غیر قابل تغییر نیست و گاهی فروکش می‌کند. تشخیص افتراقی: باور به بدریختی بدن در اسکیزوفرنی، اختلالات خلقی، آنورکسیا نروزا، بولیمیا نروزا، اختلال هویت جنسی و برخی اختلالات هذیانی وابسته به فرهنگ (مانند بیماری کورو: هذیان فرو رفتن آلت مردانه به داخل شکم). این بیماری عموما سیر مزمن داشته و به دلیل تکرار مداوم علایم و روند طولانی بیمار در معرض ابتلا به افسردگی است. گاهی این تحریف یا تخیل به سوی هذیان پیشرفت می‌کند و نیازمند درمان‌های تخصصی دارویی است. درمان: در امریکا و نیز در ایران بیشترین شکایات بیماران پس از اعمال جراحی، به این گروه اختصاص دارد. به همین علت چنین بیمارانی باید قبل از عمل‌های جراحی شناسایی شده و از مداخلات جراحی دردسر ساز و ناامید کننده برای آنان پیشگیری شود. بیشترین مداخلات درمانی برای این افراد شامل روان درمانی مبتنی بر بینش، افزایش سطح اعتماد به نفس، گروه درمانی، هنر درمانی و در نهایت درمان دارویی وسواس با داروهایی مانند فلوکستین، کلومیپرامین، سرترالین یا فلووکسامین (بر حسب تفاوت بیماران و نیازهای آنان) و گاه استفاده از دوزاژ پایین آنتی سایکوتیک‌ها مانند هالوپریدول یا ریسپریدون است. شایان ذکر است که درمان‌های جراحی، اصلاح درماتولوژیک نقایص، مداخلات دندانپزشکی و زیبایی به ندرت در بهبود این اختلال موثرند و تا حد ممکن بهتر است از صرف هزینه‌های زیاد در این زمینه‌ها ممانعت به عمل آید.  گرد آوری و تصحیح : دکتر نسرین دانش (روانپزشک)  با تشکر از همکاری دکتر نفیسه کظیمی (پزشک عمومی) << درج و انتشار مقالات تنها با ذکر نام و عنوان نویسندگان، بلا مانع و در غیر اینصورت، مشمول سرقت ادبی بوده و مورد پیگرد قانونی خواهد بود.>> منابع 1- ترجمه سیناپس کاپلان و سادوک - 2013 - دکتر فرزین رضاعی و همکاران –نشر ارجمند 2- The Relationship between Body Image and Depressed Mood in Adolescence: A 5-year Longitudinal Panel Study. Ingrid Holsen, Pål Kraft, and Espen Røysamb. Journal of Health Psychology, December 2001; vol. 6, 6: pp. 613-627. 3- Peer Influences, Body-image Dissatisfaction, Eating Dysfunction and Self-esteem in Adolescent Girls. Hemal Shroff and J. Kevin Thompson. Journal of Health Psychology, July 2006; vol. 11, 4: pp. 533-551. 4- The Affective Consequences of Minimizing Women's Body Image Concerns. Jennifer K. Bosson, Elizabeth C. Pinel, and J. Kevin Thompson. Psychology of Women Quarterly, September 2008; vol. 32, 3: pp. 257-266.